Balsamka ogórkowata (Momordica charantia) to roślina, która od wieków była stosowana w medycynie tradycyjnej, szczególnie w krajach Azji i Afryki, w leczeniu różnych chorób, takich jak cukrzyca, biegunki, bóle żołądka, choroby skóry, gorączka i problemy z układem oddechowym. Właściwości zdrowotne tej rośliny są związane z jej bogactwem składników odżywczych, w tym witamin i minerałów, a także z obecnością związków aktywnych, takich jak charantyna i polipeptydy, które wykazują działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwwirusowe.
Balsamka ogórkowata jest szczególnie ceniona za swoje właściwości regulujące poziom cukru we krwi. Badania wykazały, że związki zawarte w tej roślinie mogą zwiększać wrażliwość na insulinę, co pozwala na lepsze wykorzystanie glukozy przez organizm i zmniejszenie ryzyka cukrzycy. Ponadto balsamka ogórkowata jest bogata w błonnik, który pomaga regulować trawienie i utrzymywać zdrowie jelit.
Oprócz swoich właściwości zdrowotnych, balsamka ogórkowata jest również popularnym składnikiem kuchni w wielu krajach, zwłaszcza w Azji. Owoce są zwykle bardzo gorzkie, ale kiedy są dobrze przygotowane, mogą być smaczne i wartościowe odżywczo. W kuchni indyjskiej są często dodawane do curry i innych potraw, a w kuchni chińskiej są często marynowane w occie i podawane jako przystawka. Można je również dodawać do sałatek lub soków.
Spis treści:
Jak wygląda balsamka ogórkowata?
Balsamka ogórkowata – uprawa
Właściwości zdrowotne balsamki ogórkowatej
Wartości odżywcze
Balsamka ogórkowata na cukrzycę?
Jak smakuje balsamka ogórkowata?
Balsamka ogórkowata w kuchni
Indyjskie curry z balsamką ogórkową
Jak wygląda balsamka ogórkowata?
Balsamka ogórkowata (Momordica charantia) to pnącze o długości do 5 metrów, które należy do rodziny dyniowatych. Jej liście są duże, w kształcie serca, a kwiaty są żółte i mają pięć płatków. Owocem jest jadalna, podłużna i mięsista jagoda o długości od 7 do 20 cm, zielona lub żółta, która wyglądem przypomina ogórek lub krokodyla. Wewnątrz owoce mają wiele białych, mięsistych nasion otoczonych czerwono-pomarańczową lub białawą warstwą, która zawiera substancje o charakterystycznym gorzkim smaku. Ogólnie, roślina ta ma charakterystyczny i łatwo rozpoznawalny wygląd ze względu na kształt jej owoców i liści.
Istnieją różne odmiany balsamki ogórkowej, które różnią się kształtem, wielkością i kolorem owoców oraz stopniem gorzkości. Niektóre odmiany są mniej gorzkie i bardziej słodkie w smaku, co czyni je bardziej atrakcyjnymi dla ludzi jako źródło pożywienia. W zależności od regionu, w którym rośnie, balsamka ogórkowa może być nazywana różnymi nazwami i posiadać specyficzne odmiany.
Balsamka ogórkowata – uprawa
Balsamka ogórkowa jest rośliną ciepłolubną i wymaga ciepłych, słonecznych i wilgotnych warunków, aby dobrze rosnąć. Uprawiana jest w klimacie tropikalnym i subtropikalnym na całym świecie, w tym w Azji, Afryce, Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. Roślina ta preferuje żyzne, dobrze przepuszczalne i lekko kwaśne gleby o pH 6-7.
Balsamka ogórkowa jest uprawiana z nasion. Nasiona są zwykle sadzone bezpośrednio w ziemi lub w doniczkach, a następnie przesadzane na stałe miejsce, gdy są już na tyle duże. Roślina ta jest pnączem, dlatego wymaga podpór, takich jak bambusowe drążki lub metalowe siatki, na których może się wspinacz.
Balsamka ogórkowa wymaga stałego nawadniania, aby utrzymać glebę wilgotną. Nawożenie powinno być wykonywane regularnie, aby zapewnić wystarczającą ilość składników odżywczych dla rośliny. Po około 2-3 miesiącach od posadzenia, roślina zaczyna owocować i owoce są gotowe do zbioru po około 12-16 tygodniach.
Balsamka ogórkowa jest rośliną ciepłolubną i nie jest mrozoodporna, co oznacza, że nie przetrwa zimy na zewnątrz. Z tego powodu jest uprawiana jako roślina jednoroczna w większości obszarów, na których klimat nie zapewnia wystarczającej ilości ciepła przez cały rok.
W klimacie umiarkowanym, jak w Europie, Ameryce Północnej czy Azji Środkowej, balsamka ogórkowa jest uprawiana jako jednoroczna. Po zakończeniu sezonu wegetacyjnego roślina obumiera.
Właściwości zdrowotne balsamki ogórkowatej
Balsamka ogórkowa (Momordica charantia) jest ceniona w tradycyjnej medycynie wschodniej ze względu na swoje właściwości zdrowotne. Istnieją badania naukowe potwierdzające niektóre z jej korzyści dla zdrowia, jednak należy pamiętać, że większość badań została przeprowadzona na zwierzętach lub na ludziach w niewielkiej skali, a dalsze badania są potrzebne, aby potwierdzić te korzyści.
Oto niektóre z właściwości zdrowotnych balsamki ogórkowej:
- Obniżanie poziomu cukru we krwi – balsamka ogórkowa zawiera składniki, które pomagają regulować poziom cukru we krwi, co czyni ją popularnym składnikiem w suplementach diety i produktach dla diabetyków.
- Poprawa funkcji układu trawiennego – niektóre badania sugerują, że balsamka ogórkowa może pomóc poprawić trawienie, zmniejszyć dolegliwości związane z chorobą wrzodową żołądka, a także wspomóc wytwarzanie enzymów trawieniowych.
- Poprawa stanu skóry – balsamka ogórkowa zawiera wiele składników odżywczych, w tym witaminy C i E, które pomagają poprawić kondycję skóry, a także likopen i beta-karoten, które są korzystne dla ochrony przed promieniowaniem UV i zmarszczkami.
- Wspieranie funkcji odpornościowej – badania wykazały, że balsamka ogórkowa może pomóc wzmocnić układ odpornościowy i zmniejszyć ryzyko wystąpienia infekcji.
- Korzyści dla układu krążenia – niektóre badania sugerują, że balsamka ogórkowa może pomóc w obniżeniu poziomu cholesterolu i triglicerydów we krwi, a także zmniejszyć ryzyko chorób serca i udaru.
Wartości odżywcze
Balsamka ogórkowata (Momordica charantia) zawiera wiele składników odżywczych i substancji bioaktywnych. Owoce i liście tej rośliny są bogate w witaminy i minerały, w tym:
- Witaminy: A, B1, B2, B3, B5, B6, B9, C, E, K
- Składniki mineralne: magnez, cynk, fosfor, miedź, wapń, żelazo, potas, selen, sód
Oprócz tego balsamka ogórkowata zawiera również substancje polifenolowe, takie jak katechiny i flawonoidy, które posiadają działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Wśród innych związków bioaktywnych występujących w tej roślinie można wymienić charantynę, momordykynę i karotenoide.
Balsamka ogórkowata na cukrzycę?
Balsamka ogórkowata (Momordica charantia) jest jednym z najczęściej polecanych ziół dla osób z cukrzycą. W tradycyjnej medycynie ludowej Azji, Afryki i Karaibów stosowana jest od dawna do leczenia cukrzycy, a badania naukowe potwierdzają jej pozytywny wpływ na poziom cukru we krwi.
Owoce i liście balsamki ogórkowatej zawierają składniki, takie jak charantyna i polipeptyd-P, które mogą pomóc w regulacji poziomu cukru we krwi. Charantyna działa na podobnej zasadzie jak insulina, pomagając organizmowi wchłonąć glukozę z krwi. Ponadto, badania wykazały, że balsamka ogórkowata może poprawić wrażliwość na insulinę, co oznacza, że organizm lepiej reaguje na insulinę i łatwiej utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi.
Jak smakuje balsamka ogórkowata?
Owoce balsamki ogórkowatej (Momordica charantia) mają gorzkawy smak, który może być dla niektórych osób trudny do zniesienia. W kuchni stosuje się ją zazwyczaj na surowo, krojąc na cienkie plasterki i dodając do sałatek lub soków. Można ją także gotować, dusić lub smażyć, dodając do różnego rodzaju dań. W kuchni indyjskiej popularne są potrawy z balsamki ogórkowatej w połączeniu z przyprawami, jak np. curry. Warto jednak pamiętać, że gorzki smak balsamki ogórkowatej może się zmieniać w zależności od sposobu przygotowania, a także odmiany rośliny, dlatego warto eksperymentować z różnymi metodami obróbki kulinarnej, by znaleźć najlepszy dla siebie sposób jej przygotowania.
Balsamka ogórkowata w kuchni
Balsamka ogórkowata (Momordica charantia) jest stosowana w kuchni na całym świecie, zwłaszcza w Azji, Afryce i na Karaibach. Owoce balsamki ogórkowatej mają gorzki smak, ale po przetworzeniu na przyprawę często stosuje się je w połączeniu z innymi przyprawami, które łagodzą jej gorzkawy smak.
W kuchni indyjskiej balsamka ogórkowata jest często wykorzystywana do przygotowania potraw curry, dodawana do zup, mięs, ryb i warzyw. W kuchni chińskiej balsamka ogórkowata jest dodawana do zup, duszonych mięs i wędlin. W kuchni afrykańskiej owoce balsamki ogórkowatej są smażone, duszone lub gotowane w zupach i gulaszach.
Można ją także wykorzystać do przygotowania marynaty do mięsa lub sosów do sałatek. Owoce balsamki ogórkowatej można kroić w plastry i smażyć na patelni z cebulą i pomidorami lub dodać do sałatek warzywnych.
W medycynie ludowej niektóre części rośliny, takie jak liście, są również stosowane do zaparzania herbaty, która ma właściwości przeciwcukrzycowe i przeciwzapalne.
Balsamka ogórkowata (Momordica charantia) jest stosowana jako przyprawa w niektórych kuchniach, np. w kuchni indyjskiej. W tej kuchni wykorzystuje się ją jako składnik przyprawowych mieszanek curry, a także jako dodatek do różnych dań mięsnych, rybnych i warzywnych. Surowe owoce balsamki ogórkowatej mają gorzki smak, ale po przetworzeniu na przyprawę często stosuje się je w połączeniu z innymi przyprawami, które łagodzą jej gorzkawy smak.
Indyjskie curry z balsamką ogórkową
Składniki:
- 1 balsamka ogórkowa
- 1 cebula
- 2 pomidory
- 1 łyżka masła klarowanego lub oleju kokosowego
- 1 łyżka mąki kukurydzianej
- 1 łyżeczka kurkumy
- 1 łyżeczka garam masala
- 1 łyżeczka imbiru w proszku
- sól i pieprz do smaku
- opcjonalnie: chili lub papryka cayenne do smaku
Przygotowanie:
Balsamkę ogórkową pokrój w cienkie plastry, cebulę i pomidory w drobną kostkę. Rozgrzej masło klarowane lub olej kokosowy w garnku i dodaj mąkę kukurydzianą, kurkumę, garam masalę i imbir w proszku. Smaż mieszając przez około 2-3 minuty. Dodaj cebulę i smaż, aż zmięknie. Następnie dodaj pomidory i smaż przez około 5 minut. Dodaj plastry balsamki ogórkowej, sól, pieprz i ewentualnie chili lub paprykę cayenne do smaku. Wymieszaj i smaż przez około 10-15 minut, aż balsamka ogórkowa będzie miękka i smaczna. Podawaj z ryżem lub innym ulubionym dodatkiem.
Ciężko kupić balsamkę, na Sycylii na każdym targu, a u nas to raz tylko widziałam…