Związek między jelitami a skórą jest kluczowym czynnikiem w atopowym zapaleniu skóry – wynika z przeglądu badań

Artykuł przeglądowy brazylijskich naukowców wymienia najnowsze odkrycia dotyczące tej przewlekłej zapalnej choroby skóry, która dotyka około 10% dorosłych i 25% dzieci.

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to przewlekła choroba zapalna skóry, której głównymi objawami są zaczerwienienie, obrzęk i swędząca wysypka. Występuje częściej u osób z predyspozycjami genetycznymi. Manifestacja objawów zależy od interakcji między układem odpornościowym, czynnikami środowiskowymi i mikrobiotą jelitową. Wiele elementów tej złożonej układanki wciąż pozostaje nieodkrytych, ale ostatnie badania pozwoliły zidentyfikować istotne czynniki. Na przykład zmiany w składzie mikrobioty jelitowej mogą przyczyniać się do nasilenia choroby; czynniki środowiskowe, takie jak alergeny i zanieczyszczenia, mogą również pogarszać jej przebieg; warianty genetyczne są związane z podatnością; a zarówno dieta, jak i przeszczep kału są obiecującymi strategiami leczenia.

Według artykułu przeglądowego opublikowanego w International Journal of Molecular Sciences przez naukowców z University of São Paulo (USP) i Federal University de São Paulo (UNIFESP) w Brazylii, wiedza na temat korelacji tych czynników ma fundamentalne znaczenie dla lepszego zrozumienia choroby i służy jako podstawa dla nowych terapii.

AZS dotyka 7%-10% dorosłych i 20%-25% małych dzieci. Nie ma zgodności co do tego, czy bardziej dotknięci są chłopcy czy dziewczynki. Liczba przypadków znacznie wzrosła w XXI wieku. Naukowcy uważają, że wzrost ten jest spowodowany kilkoma czynnikami, takimi jak genetyka, autoimmunizacja, upośledzona integralność bariery skórnej, infekcje wirusowe, skład mikrobiomu jelitowego, nawyki żywieniowe i zmiany stylu życia.

Hipotezą, która została zaproponowana w celu wyjaśnienia znacznego wzrostu w krajach rozwijających się, jest brak ekspozycji na korzystne bakterie, co może wpływać na dojrzewanie immunologiczne (proces, w którym układ odpornościowy rozwija odpowiedź po pierwszym kontakcie z mikroorganizmami).

Znaczenie mikrobioty jelitowej

Autorzy przeglądu, który był wspierany przez FAPESP, pokazują, że mikrobiota jelitowa znajduje się w centrum najnowszych badań. “Oprócz tego, że jest odpowiedzialna za 70% regulacji układu odpornościowego, za utrzymanie integralności bariery skórnej i struktury przewodu pokarmowego oraz za kontrolowanie wchłaniania składników odżywczych i równowagi energetycznej, mikrobiom jelitowy jest bezpośrednio połączony ze skórą poprzez tak zwaną oś jelitowo-skórną” – powiedział Sabri Saeed Sanabani, badacz z Instytutu Medycyny Tropikalnej (IMT-USP) i ostatni autor artykułu.

W artykule przedstawiono najnowsze dowody na to, że zmiany w składzie mikrobiomu jelitowego mogą przyczyniać się do patogenezy AZS. Badania wykazały zwiększoną liczebność Clostridium difficile, Escherichia coli i Staphylococcus aureus, a także zmniejszoną liczebność bakterii wytwarzających krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA), takich jak Bifidobacteria i Bacteroides, w mikrobiomie jelitowym pacjentów z AZS w porównaniu ze zdrowymi osobami z grupy kontrolnej. Obniżenie poziomu SCFA jest często związane ze stanem zapalnym jelit u zdrowych osób.

Jeśli chodzi o genetykę, najnowsze badania na ten temat obejmują badania asocjacyjne całego genomu (GWAS), koncentrujące się na identyfikacji powiązań między wariantami genetycznymi a ważnymi fenotypami, i jak dotąd znaleziono kilka markerów, które korelują z podatnością na AD i jej postępem, w tym mutacje w genie filagryny (FLG), które są najbardziej ugruntowanym czynnikiem ryzyka AD. Filagryna (portmanteau dla białka agregującego włókna) jest białkiem, które wiąże się z włóknami keratynowymi w komórkach nabłonkowych. Nie wiadomo jednak, czy zmiany w mikrobiomie jelitowym są uwarunkowane genetycznie.

Podczas gdy czynniki środowiskowe również pozostają w większości nieznane, naukowcy są pewni, że alergeny, czynniki drażniące, zanieczyszczenia i ekspozycja na drobnoustroje przyczyniają się do upośledzenia bariery skórnej i dysbiozy mikrobiomu jelitowego.

Przegląd obejmuje również obiecujące podejścia terapeutyczne, takie jak te ukierunkowane na zmiany epigenetyczne i modulowanie zmian w różnorodności mikrobiomu jelitowego poprzez dietę, probiotyki i prebiotyki, a także przeszczepy kału.

“Podobnie jak wszystkie tego typu przeglądy, nasz miał na celu przeanalizowanie wyników dostępnych badań naukowych i zweryfikowanie luk w wiedzy, które należy wypełnić przyszłymi badaniami” – powiedział Sanabani.

O Fundacji Badawczej São Paulo (FAPESP)

Fundacja Badawcza São Paulo (FAPESP) jest instytucją publiczną, której misją jest wspieranie badań naukowych we wszystkich dziedzinach wiedzy poprzez przyznawanie stypendiów, stypendiów i grantów badaczom związanym ze szkolnictwem wyższym i instytucjami badawczymi w stanie São Paulo w Brazylii. FAPESP zdaje sobie sprawę, że najlepsze badania można przeprowadzić tylko współpracując z najlepszymi naukowcami z całego świata. Dlatego też nawiązała współpracę z agencjami finansującymi, szkolnictwem wyższym, prywatnymi firmami i organizacjami badawczymi w innych krajach znanych z jakości swoich badań i zachęca naukowców finansowanych z jej grantów do dalszego rozwijania współpracy międzynarodowej. Możesz dowiedzieć się więcej o FAPESP na stronie www.fapesp.br/en i odwiedzić agencję informacyjną FAPESP pod adresem www.agencia.fapesp.br/en, aby być na bieżąco z najnowszymi przełomowymi odkryciami naukowymi, które FAPESP pomaga osiągnąć dzięki swoim licznym programom, nagrodom i ośrodkom badawczym. 

International Journal of Molecular Sciences | DOI 10.3390/ijms241814322