“To nie ja” – zbiór opowiadań znanej baskijskiej pisarki Karmele Jaio

Bohaterki czternastu opowiadań Karmele Jaio to kobiety po czterdziestce. Łączy je wiek, bagaż doświadczeń oraz życie w cieniu decyzji, które niegdyś podjęły. Różni status ekonomiczny, pochodzenie i temperamenty. Ze zdziwieniem obserwują swoje zmieniające się ciała, niepokoją oznakami starzenia, tęsknią za wyidealizowaną przeszłością i młodością, mierzą z rutyną małżeńskich relacji. Czują, że nie odnalazły własnego miejsca, i chcą wykorzystać czas, jaki im pozostał.

Opowieści tych kobiet to historie ze zwyczajnego życia. Ona spotyka na ulicy dawną miłość. Dwie przyjaciółki spędzają wieczór w barze. Matka przygotowuje urodzinowe przyjęcie dla swojego synka. Te odpryski codzienności doskonale oddają złożony charakter kobiecego świata. Autorefleksyjność i ironiczny humor bohaterek tworzą z tego wielogłosu słodko-gorzką mozaikę.

Karmele Jaio, jedna z najlepszych współczesnych baskijskich powieściopisarek, w mistrzowski sposób prowadzi narrację, każdą z historii kończąc błyskotliwą puentą. W związanych z przemijaniem i niespełnieniem lękach bohaterek odnajdujemy własne niepokoje i smutki.

Karmele Jaio wyłuskuje ze współczesnej rzeczywistości absolutnie zwyczajne sytuacje: opisuje zwyczajne kobiety i równie zwyczajnych mężczyzn, żeby ulepić z tego wszystkiego nadzwyczajne opowiadania. Krótkie, celne, dające do myślenia historie o ludziach takich, jakimi jesteśmy, byliśmy bądź będziemy.
Tomasz Pindel

W opowiadaniach Jaio codzienność nabiera wieloznaczności, powszedniość grozy, a prozaiczność humoru. Autorka precyzyjnie trafia w najczulsze punkty czytelnika: historie bohaterek mogłyby być naszymi historiami. Dobrze się przejrzeć w takim lustrze.
Dominika Słowik

Świat kobiet sportretowanych w intymnym momencie zawieszenia, bycia na granicy, kiedy jeszcze możliwe jest spojrzenie wstecz, ale jest się już po drugiej stronie, wśród innych dekoracji, z innymi ludźmi, w innym życiu. Jaio uchwyciła czternaście nieuchwytnych momentów. Każdy inny.
Barbara Sadurska

Opowiadania Karmele Jaio prowokują pytania o tożsamość i miejsce w świecie, ale zamiast z wyczerpującymi odpowiedziami zostawiają z niepokojem. Jej bohaterki zwracają się ku stłumionym pragnieniom, ku wytracanej w biegu lat, biegu dni dzikości. Z rozbudzonego tymi opowiadaniami niepokoju czerpać można paliwo pomocne w poszukiwaniach i przemianach poza zasadą odpowiedzialności.
Anna Marchewka

O Autorce
Karmele Jaio to baskijska pisarka urodzona w Vitorii, stolicy Kraju Basków. Pisze po baskijsku i kastylijsku. Jest autorką trzech zbiorów opowiadań, trzech powieści oraz jednego tomu poetyckiego. Jej twórczość została wielokrotnie doceniona, doczekała się też adaptacji filmowych i teatralnych. Książki Jaio z sukcesem tłumaczone są na inne języki: angielski przekład powieści Amaren Eskuak (Her Mother’s Hands) został wyróżniony English PEN Translation Award.