Program „Maluch+” na lata 2022-2029 – jego dotychczasowa realizacja i zakładane zmiany – to główny temat rozmów, które odbyły się dziś w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie. Z przedstawicielami małopolskich jednostek samorządu terytorialnego spotkała się sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska.
Obecne były posłanki Katarzyna Matusik-Lipiec i Weronika Smarduch. Samorządowców przywitali wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar oraz I wicewojewoda małopolska Elżbieta Achinger. Departament Polityki Rodzinnej MRPiPS reprezentowała zastępczyni dyrektora Dorota Gierej, a Wydział Polityki Społecznej dyrektor Jacek Kowalczyk wraz ze swoim zastępcą Rafałem Filo.
Droga do najlepszych rozwiązań
– Chciałam osobiście spotkać się z Państwem, aby omówić stojące przed nami wyzwania oraz wysłuchać Państwa uwag. Chcemy jak najlepiej sprostać Państwa oczekiwaniom, aby mieli Państwo gwarancję, że jesteśmy stabilnym partnerem w procesie zmian, jakie zachodzą w systemie opieki przedszkolnej – mówi sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska.
– Zawsze bardzo cieszę się, gdy odwiedzam Małopolskę. Tym bardziej, że Wasze województwo jest wyjątkowe w skali kraju. Tutaj wskaźnik urodzeń jest większy niż we wszystkich innych regionach Polski – mówi wiceministra Aleksandra Gajewska.
– Dla mnie najważniejsza jest rozmowa z samorządem. Chcemy zrozumieć, jakie są uwarunkowania w Państwa regionie, po to abyśmy mogli jak najlepiej dostosować programy rządowe do państwa oczekiwań. Nie wyobrażam sobie, abyśmy mówili o jakimkolwiek rządowym programie bez szerokiej konsultacji z samorządem – mówi wiceministra Aleksandra Gajewska.
O programie „Maluch+”
Program „Maluch+” został przekształcony w program długofalowy na lata 2022-2029. Integruje środki europejskie –z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) oraz z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego Plus w ramach perspektywy finansowej 2021-2027 – a także środki budżetu państwa.
O dofinansowanie mogą ubiegać się podmioty, które mogą tworzyć miejsca opieki zgodnie z ustawą o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, tj.: jednostki samorządu terytorialnego, osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej (w tym uczelnie i współpracujące z nimi podmioty oraz pracodawcy).
– Rodzice, a zwłaszcza matki, często boją się, że nie będą w stanie zapewnić małemu dziecku odpowiedniej opieki. Jako przedstawiciele rządu chcemy tworzyć możliwości. Nie zdecydujemy za kobiety, czy chcą poświęcić się opiece nad dzieckiem, czy rozwijać się zawodowo, ale chcemy dać im wybór. Muszą wiedzieć, że państwo zapewni najważniejszej osobie w ich życiu, jaką jest dziecko, dobrą jakościowo opiekę – mówi wiceministra Aleksandra Gajewska.
– Wzrost dostępności miejsc opieki przyczyni się nie tylko do zwiększenia liczby dzieci objętych opieką, ale także umożliwi łączenie życia zawodowego z rodzinnym. Dlatego też bardzo zależy nam na tym, aby „białych plam” było jak najmniej w Małopolsce i jak najwięcej samorządów korzystało z możliwości, jakie daje to narzędzie. Zachęcam do dyskusji o tym, jak „Maluch” powinien się rozwijać. Dziękuję wszystkim zaangażowanym w konsultacje, które dziś odbywają się w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie– przekazuje wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
– Kwestia pogodzenia pracy zawodowej z opieką nad dzieckiem jest niezwykle istotna. Zwiększenie dostępności terytorialnej i finansowej miejsc opieki w żłobkach, klubach dziecięcych i u dziennych opiekunów daje taką szansę. Chcemy wypracować rozwiązania, które najbardziej przysłużą się do realizacji tych założeń. Dziś oddajemy głos samorządom, aby to one wskazały swoje najpilniejsze potrzeby – mówi I wicewojewoda małopolska Elżbieta Achinger.
Niewątpliwie rozwój instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 pozytywnie wpłynie też na wzrost zatrudnienia – w tworzonych instytucjach konieczne będzie zatrudnienie opiekunów i pozostałej kadry.
Dobre przykłady i praktyki
Podczas spotkania przedstawiciele gmin, które wyróżniły się podczas realizacji programu „Maluch+”, otrzymali specjalne podziękowaniami.
Wśród wyróżnionych samorządów znalazły się gminy: Moszczenica, Czarny Dunajec, Skrzyszów, Jodłownik, Wolbrom, Ciężkowice, Podegrodzie, Lipnica Murowana, Gręboszów, Laskowa, Niepołomice, Gromnik, Wiśniowa, Iwanowice, Skawina, Biskupice, Gródek nad Dunajcem, Szerzyny, Bukowno, Zakliczyn, Wierzchosławice, Bobowa, Żabno, Wieliczka Lubień oraz miasta: Oświęcim, Jordanów, Gorlice, Mszana Dolna, Nowy Sącz, Limanowa.
– Wręczone podziękowania to dowód troski o rodziny w naszych małych ojczyznach. Rozwój miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 jest szansą dla rozwoju regionu. Liczba żłobków oraz miejsc w nich powinna się zwiększać – dodaje wicewojewoda małopolska Elżbieta Achinger.
– Zachęcam do podejmowania kolejnych inicjatyw, których efekty będą widoczne w przyszłości. W Małopolsce mamy ok. 760 instytucji opieki z ponad 24 tys. miejsc. Niestety 26% gmin to „białe plamy”, czyli w 48 samorządach nie ma takich miejsc opieki. Życzyłbym sobie, aby na kolejnym spotkaniu dotyczącym „Malucha” móc powiedzieć, że ta liczba jest mniejsza. System opieki nad dziećmi w wieku do lat trzech z pewnością powinien się rozwijać – podkreśla wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar.
Bilans w Małopolsce
Z I naboru wniosków o dofinansowanie w ramach Programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „Maluch+” 2022-2029, ogłoszonego na początku 2023 roku, w Małopolsce planowane jest utworzenie 171 instytucji opieki z ponad 5,8 tys. miejsc (w tym zawarliśmy już umowy z 69 gminami – 93 umowy i 57 umów z podmiotami prywatnymi). Łącznie planujemy zawrzeć umowy z gminami na 108 instytucji oraz z podmiotami prywatnymi na 63 instytucje.
Od lipca 2023 roku trwał ciągły nabór wniosków o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowo utworzonych miejsc opieki w ramach Programu „Maluch+”. Nabór ciągły został podzielony na tury i trwa do końca 2025 r. lub do momentu wyczerpania środków.
Dotychczas odbyły się 3 tury naboru ciągłego:
– I tura naboru ciągłego (6 lipca 2023 r. – 31 sierpnia 2023 r.) – planuje się utworzenie 33 instytucji opieki z ponad 1,3 tys. miejsc;
– II tura naboru ciągłego (1 września 2023 r.– 31 grudnia 2023 r.) – planuje się utworzenie 69 instytucji opieki z prawie 2 tys. miejsc;
– III tura naboru ciągłego – rozpoczęła się 1 stycznia 2024 r.; została zatrzymana 1 marca; złożono 23 wnioski, które obecnie są weryfikowane; trwa przerwa w możliwości składania wniosków na przygotowanie się do nowych zasad.
– Doskonale wiemy, jak wzrosły koszty inwestycji. Dlatego nie wyobrażam sobie, aby nie odzwierciedlić tego w programie. Z danych wynika, że koszt budowy nowych placówek to prawie 60 tys. zł na jedno miejsce. Dlatego podwyższamy kwotę jednostkową z KPO do 57 tys. zł – przekazała wiceministra Aleksandra Gajewska.
Na 13 marca 2024 r. w ramach zawartych umów ostatecznym odbiorcom wsparcia Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie przekazał łącznie ponad 29 mln zł,
w tym :
– w ramach KPO – prawie 14,9 mln zł (w tym kwota VAT do KPO, czyli środki z budżetu państwa – ponad 1,7 mln zł),
– w ramach FERS – prawie 14,4 mln zł.
Sumarycznie w ramach dotychczasowych naborów z programu „Maluch+” planuje się utworzenie 276 instytucji opieki z ponad 9 tys. miejsc.
Małopolski Urząd Wojewódzki w Krakowie
