„Portret Damy” Petera Paula Rubensa został sprzedany za 14,4 miliona złotych na dzisiejszej aukcji „Sztuka dawna. XIX wiek, Modernizm, Międzywojnie” w DESA Unicum. Jest to najdrożej sprzedane dzieło sztuki w historii polskiego rynku. Wynik ten znacznie przebił poprzedni rekord domu aukcyjnego, należący do „Dwóch mężatek” Andrzeja Wróblewskiego, obrazu sprzedanego 30 listopada 2021 roku za 13,44 mln złotych. Transakcja ugruntowuje wiodącą rolę domu aukcyjnego DESA Unicum na rynku sztuki w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Całkowity obrót na aukcji wyniósł 26,9 miliona zł.
To była najbardziej oczekiwana aukcja w historii polskiego rynku sztuki. Po raz pierwszy pojawiło się na naszym rynku dzieło autorstwa jednego z najbardziej znanych artystów na świecie, o doskonałej proweniencji. „Portret Damy” autorstwa Petera Paula Rubensa ma udokumentowaną historię od momentu opuszczenia pracowni artysty w Antwerpii około 1626 roku do czasów współczesnych. Na przestrzeni wieków należał między innymi do Sir Petera Lely, brytyjskiego malarza i przyjaciela Rubensa, przez prawie dwa wieki zdobił kolekcję książąt Buckingham i Chandos w najwspanialszej rezydencji nowożytnej Anglii – pałacu Stowe, trafiając potem do znanych marszandów i kolekcjonerów: Roberta Roe, Wynne’a Ellisa i Julesa Porgèsa. Od połowy XX w. do 2011 pozostawał własnością rodziny egipskiego księcia Mohammeda Alego Ibrahima i księżniczki Hanzade. Po raz ostatni prezentowany był publicznie na wystawie w Brukseli w 1965 roku. Ostatnio wykonana konserwacja dzieła, badania technologiczne oraz stylistyczno atrybucyjne potwierdziły autorstwo Rubensa z uczestniczeniem jego warsztatu.
Przez ponad 300 lat uważano, że przedstawiona na obrazie młoda kobieta o ciemnych oczach ubrana w czarną, aksamitną suknię to Isabella Brant, pierwsza żona Rubensa. Dzisiaj eksperci skłaniają się ku opinii, że to raczej jedna z jej sióstr lub członkini wpływowej rodziny Duarte z XVII-wiecznej Antwerpii, zajmującej się handlem złotem i kamieniami szlachetnymi. Za tą drugą hipotezą mogą przemawiać charakterystyczne klejnoty, zdobiące portretowaną.
Portrety namalowane przez Rubensa pojawiają się na aukcjach rzadko, zawsze osiągając wysokie ceny. W 2017 roku w domu aukcyjnym Sotheby’s sprzedano „Portret damy w czarnej sukni i płaszczu na tle czerwonej draperii za 3 mln funtów, a w lipcu 2020 roku Christie’s wystawił „Portret młodej kobiety trzymającej łańcuch”, za którą nabywca zapłacił prawie 4 mln funtów. Najdroższym dziełem flamandzkiego malarza pozostaje od 2002 roku monumentalne płótno „Rzeź niewiniątek”, sprzedane w domu aukcyjnym Sotheby’s za 49,5 mln funtów, ośmiokrotnie przebijając górną estymację.
Długo pracowaliśmy nad tym, aby ten obraz trafił na naszą aukcję. Sprzedaż dzieła tej klasy i wartości na aukcji w Polsce to wydarzenie o niebywałym znaczeniu, świadczące o rosnącej roli naszego rynku sztuki, który dogania dojrzałe rynki zachodnie. Jesteśmy przekonani, że polski rynek dzieł sztuki ma duży potencjał, a inwestowanie w arcydzieła malarstwa czy rzeźby będzie nadal zyskiwać na znaczeniu, pomimo trudnej obecnie sytuacji geopolitycznej – mówi Juliusz Windorbski, Prezes DESA S.A.
Wystawę poprzedzającą aukcję odwiedziło ponad 3 tysiące zwiedzających, wśród których znaleźli się miłośnicy sztuki a także zorganizowane wycieczki mogące liczyć na oprowadzenie i poznanie historii tego niemal czterystuletniego dzieła.
