Definicja choroby:
Rdzeniowy zanik mięśni typu 1 (SMA1) to ciężka niemowlęca postać rdzeniowego zaniku mięsni (sprawdź ten termin) charakteryzująca się ciężkim i postępującym osłabieniem mięśni oraz hipotonią będącą wynikiem zwyrodnienia i utraty dolnego neuronu ruchowego w rdzeniu kręgowym i jądra w pniu mózgu.
Epidemiologia:
Częstość występowania szacowana jest na około 1/80 000, a roczna częstość występowania szacowana jest na około 1/10 000. Choroba nieznacznie częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet.
Obraz kliniczny:
Choroba objawia się przed 6 miesiącem życia (najczęściej przed 3 miesiącem). Ciężkie osłabienie mięśni (prawie zawsze symetryczne) najpierw dotyka mięśni dosiebnych kończyn a potem postępuje w kierunku dłoni i stóp. Płacz jest cichy. Często występuje słaby odruch ssania oraz trudności w połykaniu prowadzące do trudności w karmieniu. Odruchy głębokie są nieobecne. Często występuje niewydolność oddechowa. Mogą być obecne łagodne przykurcze (w stawie kolanowym oraz rzadziej, w łokciowym) i skolioza. Pacjenci nie są w stanie samodzielnie siedzieć i nigdy nie będą chodzić.
Etiologia:
Tak jak w innych postaciach SMA, SMA1 jest przed wszystkim spowodowany homozygotycznymi delecjami w genie SMN1 (5q12.2-q13.3) kodującym białko SMN (warunkujące przeżycie motoneuronów). Pomimo że istnieje pewna zmienność, ciężkość choroby jest odwrotnie proporcjonalna do liczby kopii genu SMN2, pacjenci z SMA1 mają małą liczbę kopii (1 lub 2 ) SMN2. U pacjentów z SMA1 zostały także zidentyfikowane delecje genu NAIP (5q13.1), które mogą odgrywać rolę w modyfikowaniu ciężkości choroby.
Metody diagnostyczne:
Rozpoznanie stawia się na podstawie wywiadu oraz badania klinicznego, a można potwierdzić w badaniu genetycznym.
Rozpoznanie różnicowe:
Rozpoznanie różnicowe obejmuje SMA2, wrodzone dystrofie mięśniowe, miopatie wrodzone, niektóre zaburzenia mitochondrialne o wczesnym początku oraz zaburzenia metabolizmu węglowodanów.
Diagnostyka prenatalna:
Badanie prenatalne można przeprowadzić poprzez molekularną analizę próbek z amniocytów lub kosmków kosmówki.
Poradnictwo genetyczne:
Dziedziczenie jest autosomalne recesywne, ale około 2% przypadków jest spowodowanych mutacjami powstającymi de novo. Rodzinom dotkniętym chorobą należy zapewnić konsultację genetyczną.
Postępowanie i leczenie:
Badania kliniczne nad potencjalnym lekiem na SMA1 są w toku, głównym celem jest podniesieniu poziomu białka SMN. Jednakże obecnie, pozostaje leczenie objawowe, które obejmuje wielodyscyplinarne podejście poprawiające jakość życia. Niezbędna jest fizjoterapia oraz terapia zajęciowa i oddechowa. Może być wymagana wentylacja nieinwazyjna oraz gastrostomia. W przypadku infekcji płuc należy stosować antybiotykoterapię i zapobiegać przewlekłemu niedożywieniu.
Rokowanie:
Rokowanie jest najczęściej złe, a większość pacjentów umiera w ciągu dwóch pierwszych lat życia z powodu niewydolności oddechowej. Jednakże, w niektórych przypadkach objawy nie narastają lub nawet cofają się i pacjenci mogą żyć dłużej.
Źródło: ORPHA.net | Recenzent-ekspert: Dr Haluk TOPALOGLU
