Pod koniec bieżącego roku zauważamy w Kancelarii przypływ spraw związanych z abonamentem radiowo – telewizyjnym. „Upomnienia” od Dyrektora Centrum Obsługi Finansowej Poczta Polska S.A., będące swoistym wezwaniem do zapłaty opłaty abonamentowej za okres ostatnich 5 lat, wraz z odsetkami i kosztami upomnienia, są wysyłane zazwyczaj do osób starszych, które kiedyś zarejestrowały odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny i opłacały abonament RTV posiadając imienną książeczkę abonamentową.
Nie otrzymałeś dobrowolnego wezwania do zapłaty? Od razu postępowanie egzekucyjne!
Co ciekawe upomnienia te przesyłane są bez wcześniejszego dobrowolnego wezwania do zapłaty, czy chociażby bez podania podstawy prawnej naliczenia opłaty abonamentowej, a już przede wszystkim bez uprzedniego przesłania tytułu wykonawczego na podstawie którego ma być egzekwowany ten obowiązek.
Otrzymanie takiego „upomnienia” budzi wątpliwości odbiorcy i niemałe zdziwienie, w szczególności że osoby rzekomo zobowiązane do zapłaty takiego abonamentu nie były wcześniej uprzedzane o obowiązku jego uiszczenia.
Co więcej, zazwyczaj osoby otrzymujące takie upomnienie są wzburzone faktem, że Poczta Polska dysponuje ich numerem PESEL i aktualnym adresem zamieszkania, pomimo że takich informacji Poczcie Polskiej nie przekazywały.
Skąd i na jakiej podstawie Poczta Polska ma Twoje dane osobowe?
Niestety wszystko odbywa się lege artis, bowiem zgodnie z art. 7 ust. 1a ustawy o opłatach abonamentowych, operator jest uprawniony do otrzymania twoich danych z bazy PESEL.
Jak jest z tym abonamentem RTV w świetle prawa? Domniemanie.
Zgodnie z przepisem art. 2 ust. 1 i 2 ustawy abonamentowej opłaty pobiera się za używanie odbiorników radiofonicznych oraz telewizyjnych, przy domniemaniu, że osoba, która posiada odbiornik radiofoniczny lub telewizyjny w stanie umożliwiającym natychmiastowy odbiór programu, używa tego odbiornika. Oznacza to, że każdy, kto posiada odbiorniki radiowe i telewizyjne, musi je zarejestrować i opłacać abonament, jeżeli nie jest z tego obowiązku ustawowo zwolniony. Obowiązek uiszczania opłaty abonamentowej trwa do czasu wyrejestrowania odbiorników lub dopełnienia w placówce pocztowej Poczty Polskiej S.A. formalności związanych ze zwolnieniem od opłat abonamentowych.
Co to jest INI?
W związku z wejściem w życie z dniem 13 grudnia 2007 r., wydanego na podstawie ustawy abonamentowej, rozporządzenia Ministra Transportu z dnia 25 września 2007 r. w sprawie warunków i trybu rejestracji odbiorników radiofonicznych i telewizyjnych Poczta Polska została zobowiązana, w terminie dwunastu miesięcy od dnia jego wejścia w życie, na podstawie jego § 5 ust. 2, do nadania indywidualnych numerów identyfikacyjnych (INI) posiadaczom imiennych książeczek i powiadomienia ich o tym fakcie. Rozporządzenie wskazywało również, że dotychczasowe dowody rejestracji odbiorników RTV w formie imiennych książeczek, stanowiły dowód ich zarejestrowania nie dłużej niż dwanaście miesięcy, od dnia wejścia w życie rozporządzenia (do dnia 13 grudnia 2008 r.).
Co z imiennymi książeczkami abonamentowymi po 13 grudnia 2008 r.?
W przypadku sporów sądowych powstałych na gruncie wyżej wymienionych przepisów, abonent stara się wykazać, że Poczta Polska nie doręczyła mu Indywidualnego Numeru Identyfikacyjnego (INI), bo np. abonent zmienił adres zamieszkania i korespondencja do niego nie dotarła. Z kolei Poczta Polska stara się wykazać, że przed upływem 13 grudnia 2008 r. przesłała abonentowi INI. Niestety znaczna część orzecznictwa opowiedziała się za tym, że:
“dla skuteczności nadania numeru identyfikacyjnego nie jest konieczne legitymowanie się przez operatora zwrotnym potwierdzeniem odbioru takiego powiadomienia. Prawodawca nakazał bowiem operatorowi przesłanie, a nie doręczenie stronie powiadomienia.” (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 października 2014 r., sygn. akt I SA/GI 518/14).
Powyższe oznacza, że Poczta Polska nie ma obowiązku wykazania, że abonent otrzymał INI, co powoduje przechylenie szali sprawiedliwości na niekorzyść abonenta w sporach sądowych.
Co się dzieje jeśli abonent wykaże że nie otrzymał INI?
W przypadku jednak, gdy Poczta Polska nie wykaże że przesłała numer identyfikacyjny abonentowi, a abonent idzie w zaparte, że takiego numeru nie otrzymał (co zdarza się bardzo często), mamy bardzo ciekawy stan prawny. Bowiem skoro abonent nie otrzymał zawiadomienia o nadaniu mu danego numeru identyfikacyjnego, to nie można od niego żądać żeby płacił za dany odbiornik RTV. Prowadzona przeciwko takiemu abonentowi egzekucja nie jest legalna.
Przełomowy wyrok.
W styczniu 2020 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wydał przełomowy wyrok, zgodnie z którym wskazał, że:
Warunkiem wystarczającym, a zarazem koniecznym, istnienia obowiązku uiszczenia opłaty abonamentowej jest używanie odbiornika RTV.
Ponadto ten sam Sąd uznał pogląd, że przesłanką wystarczającą dla istnienia obowiązku poniesienia opłaty abonamentowej za sporny okres jest fakt niezgłoszenia wyrejestrowania odbiornika RTV czy też brak złożenia przez skarżącą reklamacji w sprawie nieuzyskania indywidualnego numeru identyfikacyjnego, jest poglądem naruszającym przepis art. 2 ust. 1 u.o.a. oraz art. 7 ust. 1 u.o.a.
W skrócie:
W wyżej przytoczonej sprawie Poczta Polska domagała się zapłaty abonamentu, sama jednak nie wykazała zarejestrowania odbiornika na imię i nazwisko abonenta. Zatem Sąd rozstrzygający tę sprawę wypowiedział się, że w sytuacji kwestionowania posiadania przez abonenta odbiornika RTV, organ powinien wykazać, że abonent posiadał taki odbiornik, czego w tym procesie nie uczynił. W efekcie Sąd uchylił wszystkie postanowienia organów egzekucyjnych obu instancji, które swoje rozstrzygnięcia opierały na niezgodnym z prawem stanowisku Poczty Polskiej.
Co to oznacza dla tysięcy Polaków niepłacących abonamentu? Czy mogą spać spokojnie?
Powyższy wyrok może oznaczać odwrócenie dotychczasowej linii orzeczniczej sądów w sprawach opłat abonamentowych. Ze względu na termin przedawnienia, Poczta Polska wysyła wezwania do zapłaty za okres ostatnich 5 lat. Zatem Poczcie Polskiej będzie ciężko wykazać, że abonent używał odbiornik RTV przez ten właśnie czas.
Możliwość skontrolowania abonenta.
Pamiętajmy jednak, że zgodnie z ustawą abonamentową Poczta Polska może przeprowadzić kontrolę wykonywania obowiązku rejestracji odbiornika RTV.
W przypadku stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego, kierownik jednostki operatora wyznaczonego przeprowadzający kontrolę (tj. Poczty Polskiej) wydaje decyzję, w której nakazuje rejestrację odbiornika oraz ustala opłatę za używanie niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego.
Jaka jest wysokość opłaty karnej?
W przypadku stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika radiofonicznego lub telewizyjnego pobiera się opłatę w wysokości stanowiącej trzydziestokrotność miesięcznej opłaty abonamentowej obowiązującej w dniu stwierdzenia używania niezarejestrowanego odbiornika. Obecnie 22,70 x 30 = 681 zł.
Jednakże w dobie koronawirusa „konia z rzędem” dla kogoś kto przyjmie do swojego domostwa kontrolera.
