Każda umowa o pracę może być zmieniona w dowolnym momencie, o ile strony czyli pracodawca i pracownik dojdą do porozumienia co do zmian. Zmiany powinny znaleźć odzwierciedlenie w pisemnym dokumencie czyli w aneksie do umowy o pracę podpisanym przez obie strony. Wymóg formy pisemnej takiego dokumentu zawiera art. 29 par. 4 kodeksu pracy. Nie określa on jednak jak powinien wyglądać taki aneks, ani jakie zmiany powinny być w nim zawarte. Strony mają tutaj pełną swobodę, oczywiście w ramach obowiązujących przepisów.
Niedawno otrzymałam zapytanie od klienta, które brzmiało:
Szef zaproponował podpisanie porozumienia zmieniającego? Czym to się różni od aneksu? Mogę podpisać taki dokument?
Odpowiedź brzmi: tak, jeżeli warunki zaproponowane w tym dokumencie zmieniającym umowę o pracę są satysfakcjonujące, to tak, można podpisywać porozumienie zmieniające, gdyż jest to po prostu inna nazwa na aneks do umowy o pracę. Pojęcia są tożsame i można ich używać zamiennie. Oba dotyczą zgodnego oświadczenia woli stron odnośnie zawartych w tym dokumencie zmian. Należy pamiętać o tym, że aneks (porozumienie) ma być dobrowolny oraz powinien precyzyjnie wskazywać jakich zmian dotyczy, tak by nie wzbudzało to żadnych wątpliwości. Taki dokument (bez względu na jego nazwę) stanowi integralną część pierwotnej umowy o pracę.
Co można zmienić aneksem lub porozumieniem? Właściwie każdy element umowy o pracę może zostać zmieniony aneksem lub porozumieniem, ważne by nie był sprzeczny z kodeksem pracy (takie zapisy są bowiem nieważne). Wprowadzone zmiany obowiązują zazwyczaj do czasu następnego aneksu czyli wprowadzane są na czas nieokreślony, ale można też wprowadzić je na czas określony.
Podsumowując: aneks lub porozumienie to tożsame pojęcia na dokument zmieniający umowę o pracę w zakresie uzgodnionym przez pracownika i pracodawcę. Może zmieniać każdy element umowy o pracę w zgodzie z przepisami kodeksu pracy. Jest dobrowolny.
Czym w takim razie jest wypowiedzenie zmieniające?
Jeżeli pracodawca i pracownik nie dojdą do porozumienia co do proponowanych przez pracodawcę zmian, pracodawca może wręczyć pracownikowi wypowiedzenie zmieniające (art. 42 k.p.) czyli wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy. Takie wypowiedzenie powinno mieć formę pisemną. Pracownik po jego otrzymaniu może: (1) odmówić ich przyjęcia – wtedy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia; pracownik może złożyć takie oświadczenie o odmowie przed upływem połowy okresu wypowiedzenia (2) wyrazić zgodę – może ją wyrazić wprost ale też trzeba pamiętać, że milczenie pracownika zostanie uznane za zgodę po upływie połowy okresu wypowiedzenia. Pouczenia w tym zakresie powinny znajdować się na wręczonym pracownikowi wypowiedzeniu, w przeciwnym wypadku pracownik może złożyć oświadczenie o odmowie do końca okresu wypowiedzenia.
Warto pamiętać, że wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika (art. 42 par. 4 k.p.).
