Żabotikaba Uprawa i właściwości owocu z dalekiej Brazylii

Żabotikaba (Plinia cauliflora), znana również jako jaboticaba, to drzewo owocowe pochodzące z Brazylii, które należy do rodziny mirtowatych. Drzewo osiąga wysokość od 3 do 13 metrów i jest cenione ze względu na swoje jadalne owoce, które przypominają winogrona. Żabotikaba jest ciekawa ze względu na to, że jej owoce rosną bezpośrednio na pniu i gałęziach drzewa, co jest rzadkim zjawiskiem wśród drzew owocowych.

Owoce żabotikaby są kuliste, o średnicy 1-4 cm, mają grubą, ciemnofioletową do czarnej skórę i biały, soczysty miąższ. Owoce te są bogate w witaminy (głównie witaminę C) oraz antyoksydanty, takie jak antocyjany, które mają korzystne właściwości dla zdrowia.

Smak owoców żabotikaby jest słodko-kwaśny, przypominający mieszankę winogrona, litchi i jabłka. Są one spożywane na surowo, ale można je również przetwarzać na soki, dżemy, galaretki, wina i likiery.

Drzewo żabotikaba jest uprawiane głównie w Brazylii, ale też w Paragwaju, Argentynie i niektórych rejonach USA o cieplejszym klimacie, takich jak Floryda i Kalifornia. Preferuje tropikalny i subtropikalny klimat, dobrze rośnie w pełnym słońcu, a gleba powinna być żyzna, próchnicza i dobrze zdrenowana. Drzewa żabotikaby zaczynają owocować po 5-10 latach od posadzenia i mogą owocować kilka razy w roku. Wymagają one regularnego nawadniania oraz przycinania, aby utrzymać zdrowy wzrost.

Oprócz wartości odżywczych owoców, kora żabotikaby jest stosowana w tradycyjnej medycynie brazylijskiej jako środek przeciwbakteryjny, przeciwwymiotny, przeciwbólowy i przeciwgorączkowy.

Uprawa żabotikaby

Uprawa żabotikaby (Plinia cauliflora) może być realizowana w warunkach tropikalnych i subtropikalnych, gdzie temperatury są łagodne i nie ma ryzyka przymrozków.

Drzewo żabotikaby preferuje stanowiska słoneczne, choć może tolerować lekki półcień. Miejsce powinno mieć dobrą drenaż oraz żyzną, próchniczną glebę.

Sadzonki można kupić w szkółkach lub samodzielnie wyhodować z nasion. Nasiona trzeba wysiać w doniczce wypełnionej mieszanką gleby ogrodowej i kompostu. Po osiągnięciu przez sadzonki wysokości około 20 cm można je przesadzić na stałe miejsce.

Drzewa żabotikaby potrzebują regularnego nawadniania, szczególnie w okresach suchych i gorących. Ważne jest, aby utrzymać wilgotność gleby, ale nie dopuścić do jej przemoczenia. Stosuj umiarkowane podlewanie, zwłaszcza w czasie owocowania.

Żabotikaba korzysta z regularnego nawożenia. W okresie wegetacji można stosować nawozy organiczne, takie jak kompost lub obornik, a także nawozy mineralne bogate w fosfor, potas i magnez. W okresie owocowania zaleca się stosowanie nawozów o niskiej zawartości azotu, aby nie hamować kwitnienia i owocowania.

Drzewo żabotikaby wymaga regularnego przycinania, aby utrzymać zdrowy wzrost i owocowanie. Przycinanie pozwala również na kontrolowanie wielkości drzewa, ułatwiając zbieranie owoców. Usuń martwe, chore i zbyt blisko rosnące gałęzie, aby poprawić krążenie powietrza i dostęp światła.

Drzewo żabotikaby może być podatne na różne choroby i szkodniki, takie jak mszyce, czerwce czy mączniaki. Regularne monitorowanie drzewa oraz stosowanie odpowiednich środków ochrony roślin pomoże utrzymać zdrową roślinę.

Owoce żabotikaby dojrzewają zwykle 20-25 dni po zapyleniu. Zbieraj owoce, gdy są ciemnofioletowe lub czarne i mają błyszczącą powierzchnię. Owoce można zbierać ręcznie, delikatnie skręcając i zdejmując je z gałęzi.

Wartości odżywcze żabotikaby

Owoce żabotikaby (Plinia cauliflora) są bogate w witaminy, minerały i przeciwutleniacze.

• Kalorie: około 45-50 kcal
• Węglowodany: około 12-14 g
• Białko: około 0,5-1 g
• Tłuszcz: około 0,1-0,5 g
• Błonnik: około 2-3 g
• Witamina C: około 18-25 mg (30-40% zalecanego dziennego spożycia)
• Witamina B1 (tiamina): około 0,03-0,05 mg
• Witamina B2 (ryboflawina): około 0,01-0,03 mg
• Witamina B3 (niacyna): około 0,2-0,5 mg
• Wapń: około 8-15 mg
• Fosfor: około 10-18 mg
• Potas: około 100-130 mg
• Żelazo: około 0,4-0,6 mg

Owoce żabotikaby są także bogate w przeciwutleniacze, takie jak antocyjany i flawonoidy, które mają korzystne działanie na zdrowie, pomagając zwalczać wolne rodniki i zmniejszając ryzyko chorób przewlekłych, takich jak choroby serca czy niektóre rodzaje nowotworów.

Właściwości żabotikaby

Owoce żabotikaby (Plinia cauliflora) mają wiele właściwości prozdrowotnych, wynikających z ich bogactwa w witaminy, minerały i przeciwutleniacze.

Bogactwo antocyjanów, flawonoidów i witaminy C w owocach żabotikaby sprawia, że są silnymi przeciwutleniaczami. Pomagają one chronić organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które mogą prowadzić do uszkodzenia komórek, przyspieszenia procesów starzenia się i rozwoju chorób przewlekłych.

Wysoka zawartość witaminy C w owocach żabotikaby wspomaga układ odpornościowy, przyczyniając się do produkcji białych krwinek oraz ułatwiając przyswajanie żelaza, co może pomóc w zapobieganiu anemii.

Antocyjany i inne przeciwutleniacze obecne w owocach żabotikaby mogą pomóc chronić serce przed działaniem wolnych rodników, zmniejszać ryzyko miażdżycy, obniżać ciśnienie krwi i wspomagać ogólne zdrowie układu krążenia.

Błonnik obecny w owocach żabotikaby może pomóc w prawidłowym funkcjonowaniu układu pokarmowego, wspierać trawienie, zapobiegać zaparciom i regulować poziom cukru we krwi.

Niskokaloryczne owoce żabotikaby, bogate w błonnik, mogą być pomocne w diecie osób starających się schudnąć, ponieważ dostarczają uczucia sytości bez zbędnych kalorii.

Witamina C obecna w owocach żabotikaby jest niezbędna dla produkcji kolagenu, białka odpowiedzialnego za jędrność i elastyczność skóry. Regularne spożywanie owoców bogatych w witaminę C może pomóc opóźnić procesy starzenia się skóry.

Pamiętaj, że zawsze warto konsultować się z lekarzem lub dietetykiem przed wprowadzeniem znacznych zmian w diecie, zwłaszcza jeśli masz jakieś choroby przewlekłe lub przyjmujesz leki.

Jak smakuje żabotikaba?

Owoce żabotikaby (Plinia cauliflora) mają słodki i nieco kwaskowaty smak, który niektórzy porównują do mieszanki smaków winogron, jagód i gujawy. Konsystencja miąższu owocu jest galaretowata, soczysta i miękka, z kilkoma małymi jadalnymi nasionami wewnątrz. Skórkę owocu należy usunąć. Ze względu na wyjątkowy i przyjemny smak, owoce żabotikaby są cenione zarówno jako przekąska, jak i składnik różnych potraw deserowych i napojów.

Jak jeść żabotikabę? Jak wykorzystać ją w kuchni?

Owoce żabotikaby (Plinia cauliflora) można spożywać na różne sposoby. Oto kilka pomysłów, jak jeść i wykorzystać żabotikabę w kuchni:

Bezpośrednio: Można jeść owoce żabotikaby prosto z drzewa, po umyciu. Usuń skórkę, a następnie wydłub miąższ z nasionami i ciesz się smakiem.

Soki i smoothie: Można przygotować sok ze świeżych owoców żabotikaby, przeciskając miąższ przez sitko, aby oddzielić nasiona i skórki. Sok można dodać do smoothie z innymi owocami, warzywami i białkiem, aby uzyskać zdrowy napój.

Dżemy, konfitury i galaretki: Żabotikaba jest idealna do przygotowywania dżemów, konfitur i galaretek. Połącz sok żabotikaby z cukrem i żelfikującym środkiem, takim jak pektyna, aby uzyskać smakowite przetwory.

Desery: Żabotikaba może być składnikiem deserów, takich jak sorbety, lody, musy, ciasta czy budyń.

Napoje alkoholowe: W niektórych krajach, takich jak Brazylia, owoce żabotikaby są używane do przygotowywania napojów alkoholowych, takich jak likier czy wino.

Kompoty: Można gotować owoce żabotikaby w syropie cukrowym, aby przygotować kompot, który może być podawany jako deser lub dodatek do dań.

Sałatki: Można także dodać pokrojoną żabotikabę do owocowych sałatek, aby wprowadzić unikalny smak i kolor.

Przed spożyciem owoców żabotikaby, upewnij się, że są one dobrze umyte, a skórka została usunięta.

Sorbet z żabotikaby

Składniki:

• 4 szklanki żabotikaby (bez skórek)
• 1 szklanka wody
• 1 szklanka cukru
• Sok z 1 cytryny

W rondlu, podgrzewaj wodę i cukier na średnim ogniu, aż cukier się rozpuści. Pozwól na ostygnięcie syropu. Przecieraj żabotikabę przez sitko, aby oddzielić miąższ od nasion. Powinieneś uzyskać sok żabotikaby. Dodaj sok z cytryny do soku żabotikaby. Połącz syrop cukrowy z sokiem żabotikaby i dokładnie wymieszaj. Wlej mieszankę do pojemnika na lód i zamrażaj przez co najmniej 4 godziny, mieszając co godzinę, aby uzyskać jednolitą konsystencję.

Przed podaniem pozwól sorbetowi zmięknąć przez kilka minut.

Sałatka owocowa z żabotikabą

Składniki:

• 2 szklanki żabotikaby (bez skórek)
• 1 mango, obrane i pokrojone w kostkę
• 1 awokado, obrane i pokrojone w kostkę
• 1 papaja, obrana i pokrojona w kostkę
• 1/2 szklanki pokrojonej na drobno mięty
• Sok z 1 cytryny
• 2 łyżki miodu

W dużym naczyniu, połącz żabotikabę, mango, awokado, papają i miętę. W małym naczyniu, wymieszaj sok z cytryny i miód, aż się połączą. Polej sałatkę owocową dressingiem z cytryny i miodu, delikatnie mieszając, aby wszystko się połączyło. Schładzaj w lodówce przez co najmniej 1 godzinę przed podaniem, aby smaki się przegryzły. W związku z trudnościami związanych z dostępnością owoców żabotikaby poza Brazylią, można je zastąpić innymi owocami o podobnym smaku, takimi jak jagody, winogrona czy gujawa.