Sate Lilit PRZEPIS na aromatyczne balijskie szaszłyki

Sate Lilit to unikalna odmiana satay pochodząca z Bali, jednego z najpopularniejszych regionów turystycznych w Indonezji. W odróżnieniu od innych wariantów satay, gdzie mięso jest nabijane na szpikulce, w sate lilit mięso jest owijane wokół szerokich, płaskich patyczków, takich jak bambus, trzcina cukrowa lub łodygi trawy cytrynowej. Nazwa “lilit” pochodzi od balijskiego i indonezyjskiego słowa oznaczającego „owijać”, co odnosi się do unikalnej techniki przygotowania tego dania.

Ten rodzaj satay jest jednym z najważniejszych i najbardziej tradycyjnych dań na Bali, a jego smak jest bogaty i aromatyczny dzięki mieszance przypraw znanej jako bumbu. Sate lilit jest często serwowane podczas ważnych uroczystości i rytuałów na Bali, co podkreśla jego znaczenie w balijskiej kulturze.

Składniki i technika przygotowania

Sate lilit różni się od klasycznego satay, zarówno pod względem sposobu przygotowania, jak i składników. Tradycyjnie jest przygotowywany z mielonego mięsa, a nie z kawałków mięsa nabijanego na szpikulce. Podstawowe składniki używane do przygotowania sate lilit to:

• Mięso: Najczęściej używa się wieprzowiny, drobiu lub ryb. Na Bali, ze względu na hinduistyczną większość, preferowane są wieprzowina i ryby, podczas gdy w innych regionach Indonezji popularne są warianty z kurczakiem lub wołowiną, aby dostosować danie do gustów muzułmańskiej społeczności.
• Wiórki kokosowe: Dodawane są do mięsa, co nadaje daniu charakterystyczną teksturę i wzbogaca smak.
• Gęste mleko kokosowe: Nadaje potrawie kremową konsystencję.
• Sok z cytryny lub limonki: Dodawany dla odświeżenia smaku i zbalansowania słodyczy kokosa.
• Szalotki, czosnek, galangal, imbir, chili: To podstawowe przyprawy, które są mielone na pastę, aby przyprawić mięso.
• Kolendra i pieprz: Dodatkowe przyprawy, które podkreślają smak potrawy.

Mięso jest mielone i mieszane z wiórkami kokosowymi, mlekiem kokosowym oraz pastą przyprawową, a następnie owija się je wokół szerokich szpikulców. Tak przygotowane szaszłyki są grillowane na węglu drzewnym, co nadaje im charakterystyczny dymny aromat.

Proces przygotowania Sate Lilit

1. Przygotowanie pasty przyprawowej (bumbu): Czosnek, szalotki, galangal, imbir, chili i przyprawy są mielone na gładką pastę.
2. Przygotowanie mięsa: Mięso (wieprzowina, ryba, kurczak lub wołowina) jest mielone na gładką masę, a następnie mieszane z wiórkami kokosowymi, mlekiem kokosowym i pastą przyprawową.
3. Formowanie szaszłyków: Mielone mięso jest owijane wokół szerokich szpikulców z bambusa, trzciny cukrowej lub trawy cytrynowej.
4. Grillowanie: Szaszłyki są grillowane na węglu drzewnym, aż mięso nabierze złotobrązowego koloru i wchłonie dymny aromat.

Przepis na Sate Lilit z wieprzowiną

Składniki:

• 500 g mielonej wieprzowiny
• 100 g wiórków kokosowych (świeżych lub suszonych)
• 100 ml gęstego mleka kokosowego
• 2 łyżki soku z limonki
• 6 szalotek, drobno posiekanych
• 4 ząbki czosnku, drobno posiekane
• 2 cm kawałek galangalu, startego
• 1 łyżeczka kolendry w proszku
• 1 łyżeczka kurkumy w proszku
• 1 łyżeczka białego pieprzu
• 2 łyżeczki soli
• 2 łyżki oleju kokosowego
• 12 łodyg trawy cytrynowej (jako patyczki do szaszłyków)

Sposób przygotowania:

1. W misce wymieszaj mieloną wieprzowinę, wiórki kokosowe, mleko kokosowe, sok z limonki, szalotki, czosnek, galangal, kolendrę, kurkumę, pieprz i sól. Ugniataj mieszankę rękami, aby składniki dobrze się połączyły.
2. Owijaj przygotowaną masę mięsną wokół łodyg trawy cytrynowej, formując owalne szaszłyki.
3. Rozgrzej grill lub patelnię grillową. Grilluj szaszłyki na średnim ogniu, obracając je co kilka minut, aż staną się złociste i chrupiące z zewnątrz (około 10-15 minut).
4. Podawaj z białym ryżem i sambalem.

Przepis na Sate Lilit z rybą

Składniki:

• 500 g mielonej białej ryby (np. dorsza, makreli lub tuńczyka)
• 100 g wiórków kokosowych
• 100 ml gęstego mleka kokosowego
• 2 łyżki soku z limonki
• 6 szalotek, drobno posiekanych
• 4 ząbki czosnku, drobno posiekane
• 1 cm kawałek galangalu, startego
• 1 łyżeczka kolendry w proszku
• 1 łyżeczka kurkumy w proszku
• 1 łyżeczka pieprzu
• 1 łyżeczka soli
• 12 łodyg trawy cytrynowej lub bambusowych patyczków

Sposób przygotowania:

1. Wymieszaj mieloną rybę z wiórkami kokosowymi, mlekiem kokosowym, sokiem z limonki, posiekanymi szalotkami, czosnkiem, galangalem, kolendrą, kurkumą, pieprzem i solą. Masę dokładnie wymieszaj, aż składniki się połączą.
2. Owijaj przygotowaną masę rybną wokół łodyg trawy cytrynowej lub bambusowych patyczków, formując szaszłyki.
3. Grilluj szaszłyki na węglu drzewnym lub patelni grillowej na średnim ogniu przez 10-15 minut, obracając co kilka minut, aż ryba będzie gotowa i lekko złocista.
4. Sate lilit z ryby najlepiej podawać z ryżem i pikantnym sambalem.

Przepis na Sate Lilit z kurczaka

Składniki:

• 500 g mielonego kurczaka
• 100 g wiórków kokosowych
• 100 ml gęstego mleka kokosowego
• 2 łyżki soku z limonki
• 6 szalotek, drobno posiekanych
• 4 ząbki czosnku, drobno posiekane
• 2 cm kawałek galangalu, startego
• 1 łyżeczka kolendry w proszku
• 1 łyżeczka kurkumy w proszku
• 1 łyżeczka białego pieprzu
• 1 łyżeczka soli
• 12 łodyg trawy cytrynowej lub bambusowych patyczków

Sposób przygotowania:

1. W misce wymieszaj mielonego kurczaka z wiórkami kokosowymi, mlekiem kokosowym, sokiem z limonki, posiekanymi szalotkami, czosnkiem, galangalem, kolendrą, kurkumą, pieprzem i solą. Mieszaj, aż składniki dobrze się połączą.
2. Owijaj mięso wokół łodyg trawy cytrynowej lub bambusowych patyczków, formując owalne szaszłyki.
3. Grilluj szaszłyki na węglu drzewnym lub patelni grillowej na średnim ogniu, obracając co kilka minut, aż będą złociste i chrupiące (około 10-12 minut).
4. Podawaj z ryżem i warzywami, np. z grillowaną kukurydzą lub sałatką.

Przepis na Sate Lilit z wołowiny

Składniki:

• 500 g mielonej wołowiny
• 100 g wiórków kokosowych
• 100 ml gęstego mleka kokosowego
• 2 łyżki soku z limonki
• 6 szalotek, drobno posiekanych
• 4 ząbki czosnku, drobno posiekane
• 2 cm kawałek galangalu, startego
• 1 łyżeczka kolendry w proszku
• 1 łyżeczka kurkumy w proszku
• 1 łyżeczka białego pieprzu
• 1 łyżeczka soli
• 12 łodyg trawy cytrynowej lub bambusowych patyczków

Sposób przygotowania:

1. Wymieszaj mieloną wołowinę z wiórkami kokosowymi, mlekiem kokosowym, sokiem z limonki, posiekanymi szalotkami, czosnkiem, galangalem, kolendrą, kurkumą, pieprzem i solą. Dokładnie wymieszaj masę, aż składniki dobrze się połączą.
2. Owijaj masę wokół łodyg trawy cytrynowej lub bambusowych patyczków, formując szaszłyki.
3. Grilluj szaszłyki na węglu drzewnym lub patelni grillowej przez 12-15 minut, obracając, aż mięso będzie równomiernie upieczone i chrupiące.
4. Sate lilit z wołowiny najlepiej podawać z ryżem i pikantnym sosem sambal.

Dodatki do Sate Lilit

Niezależnie od wybranego wariantu, sate lilit doskonale smakuje podawany z:

• Sambal: pikantnym sosem chili.
• Białym ryżem: jako głównym dodatkiem.
• Krupuk: chrupiącymi krakersami z krewetek.
• Grillowanymi warzywami: takimi jak kukurydza, papryka czy bakłażan.
• Lawar: tradycyjną balijską sałatką z fasolki szparagowej, wiórków kokosowych i przypraw.

Sate lilit to niezwykle aromatyczne danie, które można przygotować na różne sposoby, w zależności od rodzaju mięsa. Niezależnie od tego, czy zdecydujesz się na tradycyjną wersję z wieprzowiny, delikatną rybę, kurczaka czy wołowinę, każda wersja oferuje bogaty smak, charakterystyczny dla kuchni balijskiej.

Bogactwo Bumbu w Kuchni Balijskiej

Jednym z sekretów intensywnego smaku sate lilit jest bogactwo przypraw, które w balijskiej kuchni nazywa się bumbu megenep. To mieszanka przypraw i ziół, które nadają potrawom głęboki smak i wyjątkowy aromat. Składniki bumbu megenep obejmują:

• Liście kafiru
• Mleko kokosowe
• Czosnek
• Szalotki
• Galangal niebieski (znany również jako kencur)
• Kolendra
• Imbir
• Kurkuma
• Papryczki chili

Pasta bumbu jest używana niemal we wszystkich tradycyjnych balijskich daniach, od sate lilit po popularne potrawy jak babi guling (pieczona wieprzowina) czy ayam betutu (duszonego kurczaka).

Kultura i znaczenie Sate Lilit na Bali

Sate lilit to nie tylko smaczne danie, ale również ważny element kultury kulinarnej Bali. Jest ono często podawane podczas ceremonii religijnych, wesel oraz innych ważnych uroczystości, takich jak galungan i kuningan – święta balijskiego kalendarza. Podawanie sate lilit to wyraz gościnności i szacunku dla gości, a samo danie jest symbolem balijskiej harmonii między człowiekiem a naturą.

W tradycyjnych balijskich domach przygotowanie sate lilit to często wspólne działanie, w którym uczestniczy cała rodzina. Kobiety zajmują się przyprawianiem mięsa i formowaniem szaszłyków, a mężczyźni odpowiedzialni są za grillowanie potrawy na węglu drzewnym.

Choć sate lilit pochodzi z Bali, jego popularność rozprzestrzeniła się na całą Indonezję, a także poza jej granice. W balijskich restauracjach na całym świecie można znaleźć to danie, często serwowane jako część większego menu degustacyjnego, które przedstawia smaki Bali. Dla turystów odwiedzających Bali, sate lilit jest obowiązkowym punktem na kulinarnej mapie wyspy.

Sate lilit to wyjątkowe danie balijskie, które łączy bogactwo lokalnych przypraw z prostotą przygotowania. Mięso owijane wokół szpikulców i grillowane na węglu drzewnym staje się pełne smaku, aromatu i soczystości. Niezależnie od tego, czy jest to wersja z wieprzowiny, ryby, kurczaka czy wołowiny, każde danie sate lilit oferuje unikalne doświadczenie smakowe. Dzięki bogactwu przypraw i tradycyjnej technice przygotowania, sate lilit jest jednym z najważniejszych symboli balijskiej kuchni, które z dumą reprezentuje kulturę wyspy na międzynarodowej scenie kulinarnej.

Jeżeli zaciekawiła Cię ta potrawa i przepis, zapraszamy do lektury naszego portalu dla kobiet, gdzie w dziale Przepisy i gotowanie znajdziesz jeszcze więcej inspirujących przepisów z różnych zakątków świata. Odkryj bogactwo artykułów o egzotycznych produktach, przyprawach oraz kulinarnych ciekawostkach, które pozwolą Ci wzbogacić swoje gotowanie i poszerzyć kulinarne horyzonty.