Kapsaicyna, znana przede wszystkim jako substancja odpowiadająca za ostrość papryczek chili, od lat wykorzystywana jest nie tylko w kuchni czy medycynie, ale również w kosmetologii. Jej wyjątkowe właściwości biologiczne – rozgrzewające, pobudzające mikrokrążenie, a także przeciwzapalne – sprawiają, że staje się cennym składnikiem w pielęgnacji zarówno skóry, jak i włosów. Choć może wydawać się zaskakujące, że coś „palącego” może pozytywnie wpływać na urodę, kapsaicyna stosowana z rozwagą i w odpowiednich stężeniach, może zdziałać cuda dla skóry zmęczonej, cellulitu, łysienia czy bólu mięśniowego.
Czym jest kapsaicyna?
Kapsaicyna to związek chemiczny z grupy alkaloidów, naturalnie występujący w owocach roślin z rodzaju Capsicum (papryka). To ona odpowiada za odczucie pieczenia, gdy jemy ostrą papryczkę. Działa poprzez aktywację receptorów TRPV1 (Transient Receptor Potential Vanilloid 1) obecnych w zakończeniach nerwowych skóry i błon śluzowych.
W kosmetyce wykorzystywana jest w formie:
- czystej kapsaicyny (syntetycznej lub naturalnej),
- ekstraktu z papryki chili (Capsicum frutescens),
- oleoresinu capsicum – skoncentrowanego ekstraktu tłuszczowego.
Działanie kapsaicyny na skórę
- Pobudzenie mikrokrążenia
Kapsaicyna wywołuje miejscowe przekrwienie skóry – działa rozgrzewająco, co skutkuje rozszerzeniem naczyń krwionośnych. Dzięki temu:
- poprawia dotlenienie i odżywienie komórek skóry,
- przyspiesza procesy regeneracyjne,
- ułatwia usuwanie toksyn i nadmiaru płynów.
To właśnie dlatego kapsaicyna jest składnikiem wielu kosmetyków antycellulitowych i wyszczuplających.
- Redukcja cellulitu i obrzęków
Rozgrzewające właściwości kapsaicyny pomagają:
- zmniejszyć widoczność „skórki pomarańczowej”,
- ujędrnić i wygładzić skórę,
- poprawić napięcie i elastyczność.
Często stosowana jest w formie balsamów, serum i żeli z efektem „hot” – wspomaga działanie masażu antycellulitowego lub body wrappingu.
- Działanie przeciwbólowe
Kapsaicyna od lat stosowana jest w leczeniu bólu (np. w maściach na reumatyzm, ból pleców, neuralgię). Działa poprzez:
- aktywację receptorów bólu,
- a następnie ich desensytyzację – czyli „przyzwyczajenie” zakończeń nerwowych do bodźca.
W kosmetyce znalazła zastosowanie w produktach relaksujących i rozgrzewających dla sportowców, osób z napięciami mięśniowymi czy bólami stawów.
- Właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne
Kapsaicyna może:
- hamować namnażanie się bakterii (np. Propionibacterium acnes – odpowiedzialnych za trądzik),
- łagodzić stany zapalne skóry,
- wspierać leczenie wyprysków czy niedoskonałości.
Z tego względu bywa obecna w kosmetykach do cery problematycznej, choć ze względu na jej działanie drażniące – w bardzo niskim stężeniu.
Działanie kapsaicyny na włosy i skórę głowy
- Pobudzenie wzrostu włosów
Kapsaicyna, poprzez stymulację krążenia w skórze głowy, może:
- pobudzać mieszki włosowe do działania,
- przedłużać fazę anagenu (wzrostu włosa),
- ograniczać wypadanie.
Regularne stosowanie wcierki z kapsaicyną lub ekstraktem z chili może przynieść efekty w postaci:
- zagęszczenia fryzury,
- przyspieszenia odrostu,
- poprawy ukrwienia i kondycji skóry głowy.
- Działanie przeciwłupieżowe i oczyszczające
Dzięki swoim właściwościom przeciwbakteryjnym i regulującym wydzielanie sebum, kapsaicyna może wspierać terapię łupieżu tłustego oraz poprawiać ogólną kondycję skóry głowy.
- Efekt rozgrzewający w zabiegach trychologicznych
Wcierki lub maski z kapsaicyną często wykorzystywane są w trychologii jako element terapii pobudzających krążenie, np. przed zabiegiem mezoterapii mikroigłowej czy dermarollingu.
Ostrożność i skutki uboczne
Kapsaicyna to substancja biologicznie aktywna – mimo naturalnego pochodzenia może silnie podrażniać skórę. Dlatego należy:
✅ Stosować tylko kosmetyki z kontrolowanym stężeniem kapsaicyny
✅ Unikać kontaktu z oczami, błonami śluzowymi i ranami
✅ Nie stosować u dzieci, kobiet w ciąży i osób z nadwrażliwością
✅ Wykonać próbę uczuleniową przed pierwszym użyciem
Efekty uboczne mogą obejmować:
- pieczenie, zaczerwienienie, świąd,
- nadreaktywność skóry,
- reakcje alergiczne.
Wysokie stężenia kapsaicyny (>0,1%) powinny być stosowane jedynie miejscowo i krótkoterminowo.
Kapsaicyna w składzie INCI – jak jej szukać?
W składzie kosmetyku kapsaicyna może występować jako:
- Capsaicin
- Capsicum Frutescens Fruit Extract / Resin
- Oleoresin Capsicum
- Capsicum Annuum Extract
Często towarzyszą jej także substancje łagodzące: alantoina, D-panthenol, ekstrakt z aloesu czy kofeina (dla synergii działania).
Popularne produkty z kapsaicyną (formy aplikacji):
| Forma | Zastosowanie |
| Maść rozgrzewająca | Bóle mięśni, stawów, nerwobóle |
| Serum antycellulitowe | Skóra ud, pośladków, brzucha |
| Wcierka do włosów | Pobudzenie cebulek, ograniczenie wypadania |
| Maska rozgrzewająca do ciała | Body wrapping, zabiegi modelujące |
| Krem na zimę do rąk/stóp | Zwiększenie ukrwienia, ochrona skóry |
Kapsaicyna to składnik o niezwykle silnym i wielowymiarowym działaniu kosmetycznym.
Stymuluje mikrokrążenie, poprawia metabolizm komórkowy, ujędrnia, uelastycznia, działa przeciwzapalnie i może wspierać wzrost włosów. Z powodzeniem wykorzystywana jest w kosmetykach wyszczuplających, trychologicznych i przeciwbólowych.
Jednak – jak każda substancja aktywna – wymaga rozsądnego stosowania. Dobrze dobrany kosmetyk z kapsaicyną może być sprzymierzeńcem w walce o gładką skórę i mocne włosy, ale nieumiejętne użycie może prowadzić do podrażnień.
Więcej o kapsaicynie przeczytasz na Tygodniku Zdrowotnym: Kapsaicyna – wszechstronny związek o potencjale medycznym
Artykuł powstał w ramach cyklu „Ogniste smaki” – gdzie odkrywamy nie tylko kulinarne, ale też kosmetyczne i zdrowotne zastosowania papryczek chili i kapsaicyny. Zostań z nami i dowiedz się więcej!
