Krótka lekcja biochemii. Czym są kwasy tłuszczowe?
Jak już wspominałam w pierwszej części (Jak nawilżać skórę? Oleje – część I), oleje zawierają wiele cennych składników odżywczych, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jednym z nich są nienasycone kwasy tłuszczowe, które odgrywają kluczową rolę w żywieniu człowieka, a także – o czym nie można zapominać – są odpowiedzialne za właściwe nawilżenie i odżywienie skóry. Kwasy tłuszczowe są dobrze nam znanymi (nie tylko z czasów szkolnych :)) związkami chemicznymi, w skład których wchodzą atomy węgla, wodoru i tlenu. Kwasy tłuszczowe możemy podzielić na dwie grupy – nasycone i nienasycone. Podział ten występuje ze względu na obecność wiązań podwójnych w cząsteczce (między sąsiednimi atomami węgla) lub ich brak. W przypadku kwasów tłuszczowych nasyconych wiązania takie nie występują, gdyż wszystkie atomy węgla łączą się z atomami wodoru. Natomiast, jeśli nie każdy atom węgla znajdzie się w parze z atomem wodoru, wówczas sąsiednie atomy węgla są ze sobą połączone podwójnym wiązaniem – tak jest w kwasach nienasyconych. W zależności od tego, ile wiązań podwójnych znajduje się w cząsteczce, kwasy nienasycone możemy podzielić na jednonienasycone (mają jedno podwójne wiązanie) i wielonienasycone (kilka wiązań podwójnych).
Kwasy tłuszczowe nasycone są wytwarzane w ludzkim organizmie, nie musimy więc tak naprawdę dostarczać ich wraz z pożywieniem. Co więcej, nadmiar tłuszczów zwierzęcych w diecie sprzyja występowaniu nadwagi i otyłości, chorób układu krążenia, cukrzycy typu II, stanów zapalnych oraz chorób nowotworowych. Najlepiej mocno ograniczyć ich spożycie na rzecz zwiększenia podaży kwasów tłuszczowych nienasyconych występujących w olejach roślinnych. Największe znaczenie i wartość odżywczą mają dla nas kwasy tłuszczowe wielonienasycone z grupy omega-6 i omega-3 ( w tym niezwykle ważne dla nas DHA – kwas dokozahesaenowy i EPA – kwas eikozapentaenowy).
Nienasycone kwasy tłuszczowe są znane także jako witamina F – odpowiedzialna za dobrą kondycję i młody wygląd skóry. Zespół kwasów tłuszczowych określany tym mianem stanowi składnik cementu międzykomórkowego warstwy rogowej, jest odpowiedzialny za sprawne funkcjonowanie gruczołów łojowych skóry, a także opóźnianie procesu starzenia i nawilżenie skóry.
Rola tłuszczów w organizmie człowieka
Tłuszcze (inaczej lipidy) pełnią wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka:
- są budulcem błon komórkowych,
- stanowią źródło witamin, takich jak: A, D, E, K;
- wpływają na stan skóry i włosów,
- są źródłem energii,
- biorą udział w wytwarzaniu hormonów tkankowych.
Dlatego tak ważne jest, jakiego rodzaju tłuszcze spożywamy. Samo ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych w diecie to jednak nie wszystko – ogromne znaczenie ma dla nas spożywanie jednonienasyconych oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grup omega-6 oraz omega-3 w odpowiednich proporcjach (najlepiej, by była to proporcja 1:1).
Wśród kwasów omega-3 znajduje się kwas alfa-linolowy, przy którym na moment się zatrzymamy. W naszych organizmach powstają z niego długołańcuchowe niskonienasycone kwasy tłuszczowe EPA i DHA. Z nich z kolei powstają mediatory hamujące procesy zapalne. Bez zachowania odpowiedniej równowagi tłuszczów w diecie (przy niedostatecznej podaży kwasów z grupy omega-3 i nadmiernej podaży kwasów omega-6) jesteśmy bardziej podatni na stany zapalne i nowotwory. Mogą pojawić się także problemy z nawilżeniem skóry. Jeśli nasza skóra jest przesuszona, traci jędrność, pojawiają się zaczerwienienia lub łuszczenie – jest to dla nas sygnał, że w pierwszej kolejności powinniśmy przyjrzeć się bliżej swojej diecie. Kwas linolowy z grupy omega-6 wraz z kwasem alfa-linolowym z grupy omega-3 nazywane są niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi (NNKT) – organizm ludzki nie syntetyzuje ich, dlatego muszą być dostarczane wraz z pożywieniem.
Ich niedobór może skutkować m.in.:
- przesuszeniem skóry,
- chorobami skóry,
- łuszczeniem skóry,
- napięciem i szorstkością skóry,
- skłonnością do alergii skórnych,
- wystąpieniem zmian trądzikowych lub ich nasileniem,
- nasileniem łojotokowego zapalenia skóry.
Kwas linolowy występuje w olejach: słonecznikowym, sojowym, krokoszowym, kukurydzianym, sezamowym, arachidowym, w oleju z pestek winogron oraz oleju z kiełków pszenicy. Kwas alfa-linolenowy natomiast w olejach: lnianym, sojowym, rzepakowym, oleju z kiełków pszenicy, w orzechach włoskich.
Tłuszcze w codziennej diecie
Warto włączyć do codziennej diety zdrowe tłuszcze, jednocześnie ograniczając spożycie szkodliwych dla nas tłuszczów odzwierzęcych zawierających nasycone kwasy tłuszczowe . Najlepiej również wyeliminować z diety izomery trans jednonienasyconych kwasów tłuszczowych zwane potocznie jako utwardzone oleje roślinne, będące składnikiem wielu produktów – głównie słodyczy, niezdrowych przekąsek i fast-foodów. Natomiast dobrym źródłem kwasów omega-3 i omega-6 będą np.: żółtko jaja, mięso, olej z wiesiołka, olej z pestek winogron, olej lniany, siemię lniane, orzechy włoskie, łosoś, olej z wątroby dorsza. Zadbajmy o to, by na stałe zagościły w naszym jadłospisie – nasza skóra będzie nam wdzięczna 
