Gdy tajfun spotyka wulkan Lahary, śmierć i zniszczenie

Tajfun Durian, znany lokalnie jako super tajfun Reming, uderzył w Filipiny pod koniec listopada 2006 roku, wywołując jedną z najbardziej katastrofalnych klęsk żywiołowych w historii kraju. Najcięższe skutki odczuwalne były w regionie Bicol, gdzie Durian nie tylko zniszczył infrastrukturę i domy, ale także wywołał potężne lahary w rejonie wulkanu Mayon. Katastrofa pochłonęła życie co najmniej 1 266 osób, a wielu zaginionych prawdopodobnie na zawsze spoczywa pod tonami błota i osadów wulkanicznych.

Wulkan Mayon

Wulkan Mayon to jeden z najbardziej aktywnych i niebezpiecznych wulkanów na Filipinach, położony w prowincji Albay na wyspie Luzon. Jego idealnie symetryczny stożek, który wznosi się na wysokość 2 463 metrów, przyciąga zarówno turystów, jak i naukowców. Mayon jest stratowulkanem, co oznacza, że jest zbudowany z naprzemiennych warstw lawy, popiołu i materiałów piroklastycznych, a jego erupcje są gwałtowne i wybuchowe. Od 1616 roku zanotowano ponad 50 erupcji Mayon, z których wiele miało katastrofalne skutki dla otaczających go społeczności.

Wulkan Mayon jest nie tylko symbolem piękna, ale także śmiertelnym zagrożeniem. Jego erupcje wywołują niebezpieczne zjawiska, takie jak prądy piroklastyczne – gorące chmury gazów i popiołów – oraz lahary, czyli błotne lawiny powstałe z osadów wulkanicznych i deszczu. Mayon, będący częścią tzw. Pacyficznego Pierścienia Ognia, jest nieustannie monitorowany przez władze Filipin, aby zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom jego okolic.

Super tajfun Reming / Durian

Tajfun Durian uformował się jako depresja tropikalna 24 listopada 2006 roku w pobliżu stanu Chuuk na Pacyfiku. Pod wpływem sprzyjających warunków atmosferycznych, w tym niskiego ścinania wiatru i dobrej dywergencji na wysokim poziomie, system szybko zaczął się rozwijać. Już 26 listopada został nazwany Durianem przez Japońską Agencję Meteorologiczną (JMA), a następnie 29 listopada uzyskał status tajfunu, przechodząc przez fazę szybkiego intensyfikowania. Durian osiągnął swoją maksymalną siłę, z prędkością wiatru wynoszącą 195 km/h oraz ciśnieniem centralnym wynoszącym 915 hPa, gdy 30 listopada dotarł do południowego wybrzeża wyspy Catanduanes. Zanotowano tam rekordowy podmuch wiatru osiągający 320 km/h, co spowodowało ogromne zniszczenia.

Po niewielkim osłabieniu Durian dotarł do regionu Bicol na południowym Luzonie. Interakcja z lądem spowodowała dalsze osłabienie cyklonu, jednak pozostał on potężnym tajfunem. Po opuszczeniu Filipin Durian ponownie się wzmocnił nad Morzem Południowochińskim, zanim uderzył w południowy Wietnam w pobliżu Ho Chi Minh City 5 grudnia 2006 roku, gdzie przyniósł kolejne zniszczenia.

Przebieg tajfunu Durian i uderzenie w wulkan Mayon

Tajfun Durian był niezwykle potężnym cyklonem, który dotarł na Filipiny 30 listopada 2006 roku, przynosząc intensywne opady deszczu, szczególnie w rejonach górskich. W regionie Bicol, gdzie znajduje się aktywny wulkan Mayon, proces zwany unoszeniem orograficznym spowodował, że deszcze były jeszcze silniejsze, osiągając nawet 600 mm opadów w ciągu jednego dnia. Tak intensywne opady spowodowały, że gleba wokół wulkanu szybko się nasyciła, a to wywołało gwałtowny i tragiczny rozwój wydarzeń.

Formowanie się laharów i  katastrofalne zniszczenia

W wyniku intensywnych opadów deszczu na południowych i wschodnich zboczach wulkanu Mayon szybko utworzyły się lahary – błotne lawiny składające się z wulkanicznego popiołu, kamieni i innych osadów, które zostały wyrzucone podczas erupcji wulkanu w sierpniu 2006 roku. Lahary przemieszczały się z ogromną prędkością, niszcząc zapory i tamy, które miały powstrzymać przepływ gruzu, ale nie były w stanie zatrzymać tak potężnego żywiołu. Mimo że ostrzeżenia o możliwych laharach zostały wydane, to szybki rozwój zdarzeń oraz przerwy w dostawie prądu spowodowały, że wielu ludzi nie otrzymało na czas odpowiednich informacji.

Lahary z wulkanu Mayon zniszczyły sześć miejscowości w ciągu zaledwie 21 minut, pokrywając je błotem i osadami wulkanicznymi. W miejscowości Padang, położonej na obrzeżach Legazpi City, domy zostały zasypane błotem aż po dachy, a w Barangay Rawis, znajdującym się w centrum Legazpi, błotne lawiny zabiły studentów z Aquinas University, którzy przebywali w swoim akademiku. W innych częściach prowincji Albay lahary zniszczyły lub poważnie uszkodziły liczne domy, drogi i mosty, co uniemożliwiło transport i utrudniło akcje ratunkowe.

Przeczytaj również: Wulkan Nevado del Ruiz i tragedia w Armero | Wulkan Mount Pelée i najtragiczniejsza erupcja XX wieku

Skutki Katastrofy

Katastrofa spowodowana przez tajfun Durian i wywołane przez niego lahary miała katastrofalne skutki dla Filipin. Katastrofa pochłonęła życie co najmniej 1 266 osób, a 1 465 zostało rannych. Wiele domów zostało całkowicie zniszczonych lub poważnie uszkodzonych, a 13 000 rodzin musiało opuścić swoje domy. Zniszczenia infrastruktury były ogromne – 702 z 704 szkół w prowincji zostało zniszczonych, a straty materialne w Albay oszacowano na 71 milionów dolarów.

W regionie Bicol, szczególnie dotkniętym przez tajfun, wiele dróg i mostów zostało zniszczonych, co poważnie utrudniło dostęp do poszkodowanych obszarów i opóźniło dostarczenie pomocy humanitarnej. Nawet główna droga krajowa, Pan-Philippine Highway, została uszkodzona lub zasypana przez osady wulkaniczne, co sparaliżowało ruch i komunikację.

Tajfun Durian i jego skutki podkreśliły, jak wrażliwe są społeczności żyjące w pobliżu aktywnych wulkanów na Filipinach. Pomimo istniejących systemów ostrzegawczych, szybkość i skala katastrofy przewyższyły możliwości reagowania lokalnych władz. Odbudowa regionu po tajfunie Durian była długotrwałym procesem, wymagającym nie tylko odbudowy infrastruktury, ale także poprawy systemów monitoringu i edukacji społeczności na temat zagrożeń związanych z wulkanami i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi.

Innym przypadkiem gdzie tajfun i erupcja wulkanu połączyły swoje siły, była erupcja wulkanu Pinatubo na Filipinach w 1991 roku. W trakcie największej erupcji Pinatubo, która miała miejsce 15 czerwca 1991 roku, przez Filipiny przemieszczał się tajfun Yunya. Tajfun ten przyniósł intensywne opady deszczu, które w połączeniu z ogromnymi ilościami pyłu i popiołu wyrzuconymi przez wulkan, doprowadziły do powstania śmiertelnych laharów. Lahary zalały wiele wiosek, niszcząc domy i pola, a połączenie deszczu i popiołu spowodowało, że ogromne ilości błota spływały po zboczach wulkanu. W wyniku tej kombinacji zginęło setki osób, a erupcja wulkanu i towarzyszący jej tajfun miały ogromny wpływ na klimat lokalny i globalny, powodując ochłodzenie atmosfery przez kolejne lata.