Druga szansa w życiu finansowym: Upadłość konsumencka z perspektywy prawnika

Upadłość konsumencka to temat, który budzi wiele pytań i często jest niezrozumiały dla wielu osób borykających się z problemami finansowymi. Proces ten jest złożony i pełen nieoczekiwanych wyzwań, dlatego tak ważna jest pomoc specjalisty, który zna się na rzeczy.

Dziś naszym rozmówcą jest Magdalena Matyasik-Feluś, radca prawny z Kancelarii Bona Artis w Krakowie, specjalizująca się w upadłości konsumenckiej. Jej imponujące doświadczenie, zdobyte przez wiele lat pracy w tej specjalistycznej dziedzinie prawa, sprawia, że jest ona jednym z najbardziej cenionych ekspertów w branży.

Zacznijmy od podstaw: Czym jest upadłość konsumencka i dla kogo jest przeznaczona? Czy mając długi możemy ogłosić upadłość i nie musimy już ich spłacać?

Upadłość konsumencka to specjalny proces prawny, który umożliwia osobom fizycznym, nie prowadzącym działalności gospodarczej, zwolnienie z długów, które są dla nich nie do spłacenia. Jest to procedura przeznaczona dla osób, które znalazły się w sytuacji ekstremalnego zadłużenia i nie są w stanie poradzić sobie ze spłatą zobowiązań.

Podstawowym celem upadłości konsumenckiej jest umożliwienie dłużnikowi tzw. “drugiej szansy”, czyli umożliwienie mu normalnego funkcjonowania bez ciężaru niespłacalnych długów. Warto jednak pamiętać, że upadłość nie jest jednak rozwiązaniem, które pozwoli dłużnikowi na uniknięcie spłaty wszelkich zobowiązań. W ramach postępowania upadłościowego, Sąd ustala tzw. plan spłat, który określa, jakie części długów i w jakim czasie dłużnik powinien spłacić. Część długów może być umorzona, ale zależy to od konkretnej sytuacji finansowej dłużnika.

Każdy zadłużony może złożyć wniosek o upadłość?

Jest to proces, który ma na celu ułatwienie spłaty długów dla osób, które nie są w stanie spełnić swoich zobowiązań finansowych. Jednak nie każdy może z niej skorzystać. Osoby aktywnie prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą lub pozostające w strukturach zarządu w spółkach są z reguły wykluczone z możliwości ogłoszenia upadłości konsumenckiej.

Nie stanowi przeszkody ogłoszenie upadłości konsumenckiej po wyrejestrowaniu działalności gospodarczej czy wykreśleniu w KRS ze struktur zarządu spółki.

Bycie niewypłacalnym, czyli niemożność regulowania zobowiązań finansowych przez przynajmniej trzy miesiące, to dopiero początek procesu. Niewypłacalność może obejmować niemożność płacenia rat kredytu, zaległości w opłatach za mieszkanie czy prąd. Ale to samo z siebie nie jest wystarczającym powodem do złożenia wniosku o upadłość konsumencką.

Równie ważne są inne powody, które doprowadziły do niewypłacalności. Mogą to być trudne sytuacje rodzinne, problemy zdrowotne, w tym choroby psychiczne, przemoc ekonomiczna czy brak środków do zaspokojenia bieżących potrzeb. Te powody muszą być dokładnie opisane i udokumentowane w wniosku o upadłość konsumencką.

Wreszcie, osoba składająca wniosek o upadłość musi dokładnie spisać wszystkie swoje długi, określić, do kiedy powinny zostać spłacone i opisać swoją sytuację finansową. Ta informacja jest kluczowa dla Sądu przy rozważaniu wniosku o upadłość.

Upadłość konsumencka to proces złożony, który wymaga dokładnej analizy i przemyślenia. Ważne jest, aby skonsultować się z prawnikiem zanim zdecydujemy się na tę drogę. Pomoże on zrozumieć konsekwencje upadłości, a także pomogą przygotować i złożyć wniosek.

Jesteśmy już po złożeniu wniosku, co się dzieje z majątkiem?

Elementem upadłości konsumenckiej jest wyznaczenie przez Sąd syndyka. Jest on osobą odpowiedzialną za zarządzanie majątkiem dłużnika od chwili ogłoszenia upadłości.

Syndyk bada całość sytuacji finansowej dłużnika. Oznacza to przeglądanie wszystkich aktywów dłużnika – wszystko, co posiada wartość i może potencjalnie być sprzedane, aby spłacić dług. Analizuje stan posiadania, czyli wszelkie nieruchomości, samochody, inwestycje i inne aktywa, które mogą być sprzedane.

Następnie syndyk tworzy listę wierzycieli – to jest osób i instytucji, które dłużnik jest zobowiązany spłacić. Ta lista może obejmować banki, firmy kredytowe, dostawców usług, a nawet prywatne osoby, które dłużnik zobowiązał się spłacić.

Syndyk składa regularne raporty sędziemu komisarzowi, który nadzoruje proces upadłości. Te raporty opisują postęp w zarządzaniu majątkiem dłużnika i spłacie długów.

Dłużnik musi zaakceptować, że jego aktywa, w tym takie osobiste przedmioty jak dom, samochód czy działka, mogą być sprzedane, aby pokryć jego zobowiązania. To może być szczególnie trudne, jeśli te aktywa mają dla niego dużą wartość emocjonalną. Jednak proces upadłości ma na celu umożliwienie dłużnikowi rozpoczęcia na nowo, bez obciążenia długami, które nie są w stanie spłacić.

Wspominała Pani, że Sąd ustala tzw. plan spłaty, dzieje się tak w przypadku?

Osoby ogłaszające upadłość konsumencką bardzo często postawione są w tak dramatycznej sytuacji życiowej, że ich możliwości zarobkowania z trudem wystarczają na zapewnienie godnego życia. Ludzie ci z oczywistych względów nie są w stanie dokonywać żadnych spłat na rzecz wierzycieli, nawet w ramach postępowania upadłościowego. Ustawodawca przewidział tego typu okoliczności i w związku z nimi sformułował przepis pozwalający Sądowi, przed którym toczy się postępowanie, na umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli.

Zastosowanie powyższego przepisu jest możliwe wówczas, gdy upadły pozostaje trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach ewentualnego planu spłaty wierzycieli. Nałożenie obowiązku dokonywania spłat na upadłego groziłoby wówczas ponownym zadłużeniem się, co szybko zniweczyłoby całą ideę przyświecającą instytucji upadłości konsumenckiej.

O czym należy pamiętać w czasie trwania całego procesu, czy są określone zasady, których należy przestrzegać?

Jak najbardziej, upadłość konsumencka to proces, który wymaga od dłużnika przestrzegania szeregu zasad i ograniczeń. Jednym z nich jest zakaz zaciągania jakiejkolwiek formy kredytu podczas trwania postępowania upadłościowego. To oznacza, że nie można wziąć pożyczki, podpisać umowy kredytowej czy nawet pożyczyć niewielkiej sumy pieniędzy, takiej jak chociażby 100 zł. Naruszenie tego zakazu może skutkować natychmiastowym umorzeniem postępowania upadłościowego przez Sąd.

Również nabywanie nieruchomości jest zabronione w trakcie trwania postępowania upadłościowego. Każda nowa własność, nawet otrzymana w drodze dziedziczenia, może być natychmiast zarekwirowana przez syndyka na wniosek Sądu. Syndyk sprzeda tę własność, aby spłacić długi dłużnika.

Co więcej, Sąd bada czy w okresie pięciu lat przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, dłużnik nie przeprowadził żadnej transakcji majątkowej, której celem było uniknięcie płacenia długów. Może to obejmować darowizny na rzecz członków rodziny, takich jak żona, matka, siostra lub brat. Jeżeli takie darowizny zostały dokonane, Sąd może starać się unieważnić takie umowy i przejąć darowane mienie na rzecz wierzycieli.

Cały proces wymaga od dłużnika pełnej transparentności i uczciwości w zarządzaniu swoim majątkiem. Dlatego zawsze zaleca się skorzystanie z pomocy specjalisty, aby uniknąć potencjalnych pułapek i konsekwencji.

Ile trwa cały proces? Po jakim czasie od złożenia wniosku otrzymujemy wspomnianą “drugą szansę”?

Ciężko odpowiedzieć na to pytanie jednoznacznie. Orientacyjny czas trwania postępowania upadłościowego to 2-3 lata, jednakże nie można wykluczyć, iż będzie ono trwało dłużej. Warto jednak pamiętać, iż wpływ na to ma praca Sądu, syndyka, współpraca dłużnika i jego pełnomocnika, a także aktywność wierzycieli. W trakcie postępowania mogą zdarzać się środki zaskarżenia, wnioski o umorzenie postępowania, czy nawet tzw. skarga pauliańska.

Nie można jednak zapominać o korzyściach jakie niesie postępowanie upadłościowe. Niespłacone długi potrafią zamienić życie w koszmar – nieustanny lęk o swój los, nieprzespane noce, niejednokrotnie wstyd, potrafią pozbawić człowieka chęci do życia i realnie odbić się na zdrowiu. Pomimo długiej drogi, jaką trzeba przejść, instytucja ta pozwala na oddłużenie się i tym samym, na otrzymanie szansy na nowe życie bez stresu związanego z ciągłymi wizytami wierzycieli, czy komorników, o czym mogą świadczyć historie naszych Klientów, które publikujemy na stronie naszej Kancelarii.