Callaloo to jedno z najbardziej ikonicznych dań karaibskiej kuchni. Nazwa odnosi się zarówno do rośliny używanej w wielu potrawach, jak i do samej potrawy, która jest przygotowywana z jej liści. W różnych krajach karaibskich callaloo może oznaczać zupę, gulasz lub danie warzywne. W zależności od regionu, używa się różnych liści do przygotowania tego dania, co prowadzi do różnorodnych smaków i konsystencji. Callaloo jest głęboko zakorzenione w tradycjach kulinarnych Karaibów, z wpływami kuchni zachodnioafrykańskiej i Taino.
Etymologia słowa “callaloo” pochodzi z karaibskiego patois, z wpływami afrykańskiego słowa “kalúlu”. To danie ma bogate dziedzictwo kulturowe, odzwierciedlające mieszankę tradycji afrykańskich, europejskich i rdzennych karaibskich.
Rośliny do przygotowania Callaloo
W zależności od regionu, do przygotowania callaloo używa się różnych roślin. Najczęściej są to:
- Taro: Liście tej rośliny są używane w Trynidadzie i Tobago oraz Grenadzie. Znane są również jako “dasheen bush” lub “callaloo bush”.
- Tannia (Malanga): Używane w wielu częściach Karaibów, w tym w Portoryko, gdzie znane są jako “yautía”.
- Amarantus: Różne gatunki amarantusa są używane na Jamajce, Belize, St. Lucii i Gujanie. Na Jamajce popularne są gatunki Amaranthus viridis.
- Szpinak wodny (Ipomoea aquatica): Popularny w Dominikanie i niektórych innych częściach Karaibów.
- Pokrzywka (Phytolacca octandra): Znana również jako “West Indian foxglove”.
Rodzaje Callaloo
Callaloo jest przygotowywane na wiele różnych sposobów w zależności od regionu, a każdy z nich ma swoje unikalne cechy i składniki.
Jamajka
Na Jamajce callaloo jest zazwyczaj gotowane na parze z dodatkiem czosnku, marchewki, lokalnych przypraw w proszku, pomidorów, soli, papryczek Scotch bonnet, cebuli, dymki, tymianku, słodkiej papryki i ziela angielskiego. Często dodaje się soloną rybę lub inne mięsa, a także można je znaleźć w ryżu lub słynnych jamajskich pasztecikach (patties). Callaloo jest popularnym dodatkiem do pełnych posiłków, a także często spożywane na śniadanie lub kolację z pieczonym chlebowcem, gotowanymi zielonymi bananami, kluskami lub chlebem.
Trynidad i Tobago
W Trynidadzie i Tobago callaloo jest narodowym daniem i jest zazwyczaj przygotowywane z liści dasheen, okry, mleka kokosowego, dyni, cebuli, papryki i lokalnych przypraw. Do potrawy dodaje się również kraby lub świńskie ogonki. Callaloo może być podawane jako zupa lub jako “oil down” – gulasz przygotowywany z różnych składników, takich jak chlebowiec, callaloo, kluski, ziemniaki, marchew i różne rodzaje mięsa, duszone w mleku kokosowym i szafranie.
Grenada
W Grenadzie callaloo jest gotowane na parze z czosnkiem, cebulą i mlekiem kokosowym, często spożywane jako dodatek. Mieszanka jest często mieszana lub blendowana, aby uzyskać gładką konsystencję. Callaloo soup, składająca się z callaloo, okry (opcjonalnie), klusek, ziemniaków (słodkich i zwykłych), kurczaka i wołowiny, jest tradycyjnie jedzona w soboty. Jest również kluczowym składnikiem w “oil down”, narodowym daniu Grenady, które zawiera duszony chlebowiec, callaloo, kluski, ziemniaki, marchew i różne rodzaje mięsa.
Dominika
Na Dominice callaloo jest również narodowym daniem. Jest przygotowywane podobnie jak w Trynidadzie i Tobago, z dodatkiem okry i mleka kokosowego. Jest często podawane jako zupa i spożywane jako dodatek do ryżu i innych potraw.
Portoryko
W Portoryko callaloo jest znane jako “calalou” i jest często przygotowywane z liści malangi (tannia) lub taro, gotowane z dodatkiem cebuli, czosnku, papryki i lokalnych przypraw. Często podawane z ryżem i sałatką z dorsza solonego.
Wyspy Dziewicze
Na Wyspach Dziewiczych callaloo jest podawane z fungee, tradycyjnym daniem z mąki kukurydzianej.
Gwadelupa i Martynika
Na tych wyspach callaloo, znane jako “calalou au crabe” (callaloo z krabem), jest tradycyjnym daniem wielkanocnym. Jest podawane z ryżem kreolskim i sałatką z dorsza solonego.
Filipiny
Podobne danie na Filipinach, znane jako “laing”, jest popularne głównie w regionie Bicol. Składa się z liści taro gotowanych w mleku kokosowym z dodatkiem chili, czosnku i lokalnych przypraw.
Przepis na Callaloo z Trynidadu i Tobago
Składniki:
- 500 g liści taro (lub szpinaku jako zamiennik)
- 1 szklanka pokrojonej okry
- 1 szklanka mleka kokosowego
- 1 średnia cebula, drobno posiekana
- 2 ząbki czosnku, drobno posiekane
- 1 papryczka chili, posiekana (opcjonalnie)
- 1/2 szklanki pokrojonej dyni
- 2 łyżki oleju roślinnego
- 1 łyżeczka suszonego tymianku
- Sól i pieprz do smaku
- Kraby lub świńskie ogonki (opcjonalnie)
Przygotowanie warzyw:
-
- Umyj liście taro, usuń twarde łodygi i drobno posiekaj liście. Przygotuj resztę warzyw: posiekaj cebulę, czosnek, papryczkę chili, okrę i dynię.
Smażenie warzyw:
-
- W dużym garnku rozgrzej olej na średnim ogniu. Dodaj cebulę i czosnek, smaż przez około 2 minuty, aż będą miękkie i pachnące.
- Dodaj papryczkę chili, okrę i dynię. Smaż przez kolejne 5 minut, mieszając od czasu do czasu.
Dodanie liści i przypraw:
-
- Dodaj posiekane liście taro do garnka. Dodaj suszony tymianek, sól i pieprz do smaku. Wlej mleko kokosowe i dobrze wymieszaj.
Gotowanie:
-
- Doprowadź zupę do wrzenia, a następnie zmniejsz ogień i gotuj na wolnym ogniu przez około 20-25 minut, aż warzywa będą miękkie, a smaki dobrze się połączą.
Podawanie:
-
- Callaloo najlepiej podawać gorące, jako samodzielne danie lub jako dodatek do ryżu, pieczonych platanów czy grillowanej ryby.
Callaloo to potrawa pełna smaku i tradycji, która jest nieodłącznym elementem kuchni karaibskiej. Każdy region ma swoje unikalne sposoby przygotowywania tej potrawy, co sprawia, że callaloo jest tak różnorodne i interesujące. Bez względu na to, czy jest to zupa, gulasz czy dodatek do innej potrawy, callaloo zawsze dostarcza wyjątkowego smaku i wartości odżywczych, ciesząc podniebienia na całym świecie.
